Kayseri’de uçak yapıyorduk, artık teslim alıyoruz

[Feamer]

Güngör Uras

said:

Ahmet Hamdi Gül, 1925 doğumlu. Kayseri Tayyare Fabrikası “Balkanların ve Ortadoğu’nun ilk ve tek tayyare fabrikası” iken, bu fabrikaya işçi olarak girmişti. Fabrikada, “tesviye atölyesinde ustabaşılığa” kadar yükselmişti. Tayyare fabrikası çöker hale gelince 1972 yılında fabrikadan ayrılan üç arkadaşıyla birlikte “Teksan” adıyla bir atölye kurarak makine parçaları ve kalıp üretmeye başlamıştı. Ben Ahmet Hamdi Gül ustayı küçük atölyesinde çalışırken tanıdım. Çayını içtim. Sohbet ettim.

Ahmet Hamdi Gül, alın teriyle kazandığı parayla iki oğlunu, kızını okutmuştu. Oğlunun biri makine mühendisi olmuştu. Bir süre babasıyla birlikte çalıştı. Şimdilerde Organize Sanayi Bölgesi’nde bir tesisin sahibi. Öbür oğlu Abdullah Gül politikaya atıldı. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturdu. Cumhurbaşkanı oldu.
Kayseri Tayyare Fabrikası ve Kayseri Sümerbank Dokuma Fabrikası, Kayseri’nin kalkınmasının altyapısını oluşturan tesislerdir. Kayseri sanayiini bu fabrikalarda yetişenler kurdu, büyüttü.
Ahmet Hamdi Gül Usta’nın oğlu Cumhurbaşkanı Sayın Gül dün Kayseri’de 430 milyon dolar ödeyerek satın aldığımız A400M uçağının teslim törenine katıldı. Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı ve yabancı ülke temsilcilerinin katıldığı törende “Türkiye’nin bu uçağı satın alabilen ikinci ülke olduğu” açıklandı.

Nereden nereye...
Haberi okuyunca, “Nereden nereye...” diye üzüldüm. Kayseri’de uçak üretirken, şimdi parasını ödeyerek dünyanın en pahalı uçaklarından birini satın aldığımız için tören yapmamızdaki çelişkiyi, Kayserililerin ve de cümle Türk halkının dikkatlerine arz etmek için bu yazıyı yazıyorum.
Cumhuriyet’in ilanından hemen sonra, Atatürk’ün direktifiyle, uçak üretmek üzere Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ) kuruldu. TOMTAŞ, Alman Junkers firmasının desteğiyle uçak üretimi için Kayseri’de bir fabrika kurdu. Alman ustalar ve onların yetiştirdiği Türk ustalar, 1926 yılında üretime başladı. 1928 yılına kadar 20 silahlı, 20 silahsız A20 tipi uçak üretildi. A20 tipi uçaklar metal gövdeli uçaklardır. Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk telsizli uçaklarıdır.

Üretim bizim neyimize!
Fabrika 1933 yılında Milli Savunma Bakanlığı’na devredildi. Fabrikada Türkkuşu için 50 planör üretildi. 1936 yılında Alman Gothaer firmasıyla lisans anlaşması yapıldı. Gotha 145 tipi 45 uçak üretildi. 1937 yılında Polonya firmasıyla yapılan anlaşmaya dayalı olarak PZL24A ve 24C tipi 24 uçağın üretimi gerçekleştirildi.

1950 yılında başlayan Amerikan Marshall Yardımı Programı kapsamında uçak fabrikası kapatıldı. Fabrika ve tesisleri, uçak bakım ve onarımı için kullanılmaya başlandı. Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi oldu.
İşte bir zamanlar kendi uçağımızı ürettiğimiz eski fabrikada, yeni bakım merkezi sahasında, başkalarının ürettiği, parayla satın aldığımız uçak için şenlik düzenliyoruz. Ne için alındığını, ne işe yarayacağını, parasını nasıl ödediğimizi bilemesek de “Vatana, millete hayırlı olsun” demekten başka yapacağımız bir şey yoktur.

(Bir başka yazıda -“Büyüklere Masallar” serisinin devamı olarak- Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası’nın ne yiğit bir fabrika olduğunu ve de nasıl kapatıldığının hikâyesini anlatırım.)

http://ekonomi.milliyet.com.tr/kayseri-de-ucak-yapiyorduk-artik/ekonomi/ydetay/1881612/default.htm

[Deathblade]

A400m'in parçalarını tasarlayıp üreten 6-7 ülkeden birisi Türkiye yalnız.

Ek bilgi olsun.

[Fin]

Ee

[SeaGle]

Nuri Demirdağ'ı falan küstürmeseydik zamanında şimdi başka yerdeydik.

Uçak aldık vah vah diye hayıflanmak yersiz şu an. Uçak fabrikamız vardı da akp zamanında kapanmadı. Geçmişin problemleri bunlar.

[Fin]

Uçak fabrikan olsa ne değişecek shuttle yap istersen
Şu 3. Dünya ülkelerine teknoloji yetersiz diye 3.dünya ülkesi olmadıklarını hatırlatmak lazım tabi.

[forgiver]

doğru da offset diye bir şey var
bir de hazır alım kalmadı sayılır

[Sam]

dünyadaki herşeyi bütün parçalarıyla beraber biz de yapmalıyız ülkede diye bir kaide yok, f-35 geliştiricileri arasındayız. duyan da sanacak ki uçak üretmeyi bıraktık son 10 yılda.

deathblade yazmış zaten gerekli kısmı. daha napalım biz üretip amerika'ya mı satınca memnun olacak yazarlarımız?

[SIKYAHONAW]

birisi f-35 dedi


konuşan eleman f-16, f15 ve SR-71 in tasarımcılarından bu arada

[Feamer]

atladığınız nokta:

said:

1950 yılında başlayan Amerikan Marshall Yardımı Programı kapsamında uçak fabrikası kapatıldı. Fabrika ve tesisleri, uçak bakım ve onarımı için kullanılmaya başlandı. Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi oldu.

[µh]

Deathblade said:

A400m'in parçalarını tasarlayıp üreten 6-7 ülkeden birisi Türkiye yalnız.

Ek bilgi olsun.

Sam said:

dünyadaki herşeyi bütün parçalarıyla beraber biz de yapmalıyız ülkede diye bir kaide yok, f-35 geliştiricileri arasındayız. duyan da sanacak ki uçak üretmeyi bıraktık son 10 yılda.

uçak parçası üretmek çok bir anlama gelmiyor yalnız. askeri olarak güvenebileceği, en ucuza nerde ürettirebilirse oraya paslıyor adamlar. f-35 projesinde zaten kaynak ve para sağlamak dışında projeye mühendislik olarak ne kadar katkımız var bilmiyorum ama hiç bahsedilmiyor. modern uçaklar yüzbinlerce ayrı parçadan oluşuyor, büyük yolcu taşıma uçaklarına bakarsanız parçalarının 10-15 ülkede üretildiğini görürsünüz çoğu 3. dünya ülkesi.

[ginaly]

Sam said:

dünyadaki herşeyi bütün parçalarıyla beraber biz de yapmalıyız ülkede diye bir kaide yok, f-35 geliştiricileri arasındayız. duyan da sanacak ki uçak üretmeyi bıraktık son 10 yılda.

70 yıl önce üretim zincirinde katma değeri yüksek olan nihai ürünü üretirken bugün parça üretmek, diğer ülkelerin uşağı olmakla eşdeğerdir.

70 yıl boyunca uçağı kendin ürettiğinde birikecek know-how bugün otomotiv sanayine de yansırdı, uzay bilimlerine de. 3. dünya ülkelerine parça ürettirip uçağı biz yapıyor olurduk.

[forgiver]

ne parçası üretiğinle alakalı
ekonomik olarak üretebileceğin çok sayıda parçadan para kazanabilirsin

F-35 olayı zaten tek ülke olarak uçağa bu kadar bütçe ayırmayalım her ülke belli bir yüzdesini yapsın
rakibi de olmasın böylece mantığı

f-35den ayrı olarak elektornik, yazılım, motor olarak teknoloji isteyen konularına giriyoruz sayılır, tüm alt parçalarna kadar daha çok zaman var atbi

[Feamer]

baştaki adama demişler ki, "biz sana çör çöp ne varsa göndereceğiz, sende şu üretim tesislerini kapat." o da tamam demiş...

daha bunun üzerine konuşmaya gerek yok bence

[Redeagle]

Bu ülkenin uçağa ilgi duyan ve kendi uçağını kendi imkanıyla üreten iş adamı da oldu. Ne destek verildi ne arka çıkıldı. 90'larda devlet eliyle üretilen prototip uçaklar test sürüşünden sonra hangarda çürümeye de bırakıldı. Her şeyi biz üreteceğiz diye bir şey olmayabilir ama bunun yanında üretilebileni engelleyen büyük bir vizyonsuzluk da var.

[Ninlempis]

abi ne teknolojisi maden ülkesiyiz biz. ha onuda başaramıyoruz.

[Feamer]

hangi madenin ülkesiyiz biz?

[bingildak]

bor

ilkokulum procladı pardon

[Sam]

ginaly said:

70 yıl önce üretim zincirinde katma değeri yüksek olan nihai ürünü üretirken bugün parça üretmek, diğer ülkelerin uşağı olmakla eşdeğerdir.

70 yıl boyunca uçağı kendin ürettiğinde birikecek know-how bugün otomotiv sanayine de yansırdı, uzay bilimlerine de. 3. dünya ülkelerine parça ürettirip uçağı biz yapıyor olurduk.

f-16 üretiyorduk hala en son bildiğim, zaten bu konuda uzmanlaşmamız sayesinde bizi nato'nun avcı uçağı tasarımı ve üretimine ortak ettiler. sırf para basarak olacak bir iş değil. övünülecek bir durumdayız geçmişe kıyasla.

dünyada kendi uçağını diğer ülkelerden hiç yardım almadan, sıfırdan tasarlayıp üretebilen ve uçağı çöp olmayan kaç tane ülke sayabiliriz zaten? geriye kalanların hepsi uşak mı şimdi?

amerika ve diğer nato ülkeleri, ab üyeleri bile uçaklarını tamamen kendileri yapmıyor artık. amerika da bizim uşağımız mı oldu yani? :)

µh said:

uçak parçası üretmek çok bir anlama gelmiyor yalnız. askeri olarak güvenebileceği, en ucuza nerde ürettirebilirse oraya paslıyor adamlar. f-35 projesinde zaten kaynak ve para sağlamak dışında projeye mühendislik olarak ne kadar katkımız var bilmiyorum ama hiç bahsedilmiyor. modern uçaklar yüzbinlerce ayrı parçadan oluşuyor, büyük yolcu taşıma uçaklarına bakarsanız parçalarının 10-15 ülkede üretildiğini görürsünüz çoğu 3. dünya ülkesi.

sadece parça üretmiyoruz, geliştirme programının parçasıyız. üstüne üretim programının da parçasıyız. amerikalı pilotun uçuracağı uçakta bizim de katkımız var yani, kendimiz sıfırdan uçak bile üretsek böyle birşey mümkün olamazdı. küçümsenecek bir olay değil.

elbette amerika kadar katkımız olmasını beklemek hayal olur ama %5 bile olsa birşeydir. ayrıca burada sözkonusu yolcu uçağı değil, savaş uçağı. amerika'nın bunların parçalarını çin'de ürettireceğini düşünmüyorsunuz herhalde? :)

[arcane]

artık f35 jet fadıl'ı hatırlatıyor bana :P

[Norak]

çin F-35 planlarını haxlayıp ele geçirmeseydi iyiydi gerçi eheh

[Sam]

evet o kötü oldu işte. :/ gerçi er geç bir yerde ele geçirirlerdi bir tane ama erken oldu.

[Deathblade]

µh said:

Deathblade said:

A400m'in parçalarını tasarlayıp üreten 6-7 ülkeden birisi Türkiye yalnız.

Ek bilgi olsun.

uçak parçası üretmek çok bir anlama gelmiyor yalnız. askeri olarak güvenebileceği, en ucuza nerde ürettirebilirse oraya paslıyor adamlar. f-35 projesinde zaten kaynak ve para sağlamak dışında projeye mühendislik olarak ne kadar katkımız var bilmiyorum ama hiç bahsedilmiyor. modern uçaklar yüzbinlerce ayrı parçadan oluşuyor, büyük yolcu taşıma uçaklarına bakarsanız parçalarının 10-15 ülkede üretildiğini görürsünüz çoğu 3. dünya ülkesi.

"Projeye Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İspanya ve Türkiye iştirak etmektedir."

[Deathblade]

Belçika'da yaşamak istiyordum. Artık istemiyorum lan.

Soğudum ülkeden bir anda sdf.

edit: Kısaca, haber hakkında benim demek istediğim şu. Tamam zamanında pervaneli uçak yapıp, fabrikayı kapatmak tırtoluğun önde gideni. Ama verdiğin örnekte A400M'i, 0 üretimle, doğrudan Airbus'tan alıyormuş gibi göstermekle, Sabah'ın her gün verdiği "Çok yaşa tayyip ülke süper" haberleri arasında bir fark yok.

İkisi de gözümde aynı halt.

[Cuce]

tabi bunlar f-35'in korkunc kötü bri dizayn olduğunu görmezden gelerek konusuyoruz. 2006'den beri kullanıyolar hesapta sadece 100 f-35 üretilmiş durumda. muhtemelen hiçbir zxaman baska birucağın yerini almıycak f-35 veya onun üzeriğne kurulmus tasarımlar

[Feamer]

kendileri yapmıyorlar, imkanları olmadığı manasına gelmiyor, karışıklık olmasın. çook pahalı ve geri dönüşü muammalı bir iş olduğu için ve o ülkelerin başında diktatörler ve silah tüccarları olmadığı için, maliyeti en aza indirecek efektif çözümler arıyorlar