kasada toz ve gürültü engelleme

[Bone]

kasa toplama başlığı altında biraz konuştuk, ama devamında bir topic olsun, düşündüklerimi ve yararlı birkaç video paylaşmak istedim.

Fan diziliminde Positive-Negative-Neutral hava basıncı önemli. en az toz için Positive öneriyorlar. Çıkan havadan daha fazla hava soktuğumuzda, daha az toz birikir, ve kasanın delik yerlerinden de toz girmemiş olur diyorlar.

air pressure videoları

https://www.youtube.com/watch?v=sh6F2eccMec

https://www.youtube.com/watch?v=a12aDCxrcts

kasanın kapalı olması önemli, ön yan ve üstü kapalı tutup sadece arkaya yönlendirme yapınca, çevreye yayılan ses kesilip arkadan çıkıyor. kasaya ses yalıtımı yapmak çok fazla fark yaratmıyor. sesi birazcık boğuyor, ama ciddi bir etkisi olmuyor. yalıtım köpüğü bulup takmakla uğraşmaya değer mi, emin değilim. (amacım videoda ölçtüğü 34 dBA'lık main pc kadar sessiz, ve 46 dbA'lık Macbook'tan kesinlikle daha sessiz yapabilmek)

ses testi videoları

https://www.youtube.com/watch?v=7n624lbIcx8

https://www.youtube.com/watch?v=dSX00iz_Hf0

tabii bu sistemi toplarken tamamen fansız pc yapamayacağımız için, mümkün olduğunca sessiz fan bulmak gerekiyor. 120mm fanlar yerine 140mm fanlar almak da önemli. bu konuda Noctua meşhur, NF-A14 FLX ve NF-P14s redux-1200, tam olarak 20 dBA altı.
Bu sessizlikte diğer fanlar olarak şunlar var,
240mm radyatör: Thermaltake Water 3.0 Extreme, Cooler Master Eisberg 240L Prestige, Raidmax Cobra 240, ya da Cooler Master MasterLiquid ML240R RGB alıp düşük modda çalıştırmak
140mm fan: Cooler Master MasterFan Pro 140 Air Flow RGB, Akasa AK-FN073, Nanoxia NDS140-1800, LEPA Vortex 14 PWM
tabii böyle fanlar var da, Türkiye'de satılanı da bulmak gerekiyor.
Bazı anakartlar fan sesini optimize etmeyi de sağlıyormuş.

fan sesinin önemi

https://www.youtube.com/watch?v=wONNjlHcGO4

https://www.youtube.com/watch?v=rzY9qcjVKlY

https://www.youtube.com/watch?v=6aDID5S41_A

CPU soğutucu olarak Cooler Master Hyper 612 Ver.2 çok iyi, 11-20 dBA arası ses çıkartıyor. ama kasa içinde çok fazla yer kapladığı ve RAM'leri bile bloke edebildiği için, su soğutucu kullanmak daha mantıklı. PSU'larda güzel bir özellik var, belirli bir Watt değeri üstüne çıkıncaya kadar fanları çalıştırmıyor, Corsair AX/HX/RM modellerinde var bu. bazı ekran kartlarında da var bu özellik, ASUS ROG STRIX GTX1080 Ti 11G mesela, belirli sıcaklık derecesine çıkıncaya kadar fanları çalıştırmıyor. yine de en yüksek fan gürültüsü ekran kartının oluyor bu durumda.

geriye kasaya toz girmesini engellemek kalıyor. Corsair 450D kasası ilgimi çekti, üste ve öne toz önleyici levha koymuşlar da, kasaların bu bölmelerine pek güvenim olmuyor. sözde benim desktop kasamda da benzeri benzeri bir şey var, ama tozu olduğu gibi geçiriyor. kasaların "toz filtresi" diye verdikleri şey filtre felan değil basit tel örgülerden ibaret. bu açıdan Respilon almak mantıklı olabilir, Türkiye'de de satılıyormuş ve yoğun toz tutma özelliği var. saydam olması güzel, ama havayı da bir nebze kesiyor gibi sanırım. direk havalandırma/toz filtresi mi almak gerek, bilemedim. en iyisi foam filter diyorlar.

toz filtresi yapmak DIY

https://www.youtube.com/watch?v=r1mDtk_Ktvo

https://www.youtube.com/watch?v=AG54C10nkRY

https://www.youtube.com/watch?v=m3LFD_M8Ev0

https://www.youtube.com/watch?v=E1WbkOjIUHY

[Bright]

Üstte yazanların hepsi yanlış.

[eregorn]

bright, keşke karşı argüman sunsaydın. bilmeyen biri için (ben mesela) gereksiz bir mesaj gibi geldi

[Bright]

O kadar yanlış var ki, karşı argümanla inan uğraşılacak gibi değil.

En basitinden 11 dBA, 20 dBA gibi üreticinin sitesinden çektiği değerlerden bahsediyor ama sessiz bir odada zaten arka planda 30 dBA gürültü olur. Üretici sitesindeki değerler anekoik odada, fan serbest bir durumdayken ölçülmüş değerler. Rad/heatsink/filtre/grill önünde veya arkasında duran fanlar ve kullanıcı için bir şey ifade etmiyor bu değerler.

Ör:
19 dBA alt sınırı olan basit anekoik odada, 3 fpi rad üstünde, Thermalbench'in Thermalright TY-147A incelemesindeki P-Q(Basınç-debi) ve ses grafiğini inceleyelim:


Mesela burada 525 RPM'in altında airflow değeri yok çünkü 3 fpi(fins per inch) radyatörün statik basıncını yenemiyor fan ve ölçülebilir bir hava akımı oluşturamıyor. Bu noktada fanın sesi 25.5 dBA civarı.

Maks. hızda (~1300 RPM +/- %10) 34.5 dBA gürültü yapıyor ve bu değer çoğu kullanıcı için fanı nereye takarsa taksın rahatsızlık yaratacak bir değer.

Normal kullanım şartlarında, sistem yük altındayken, 140mm bir fanın çalışacağı ideal aralık 900-1200 RPM arasıdır. Bu aralık incelendiğinde 31 dBA ile 29 dBA arasında bir gürültüye sahip bu fan ve aşağı yukarı sessiz bir odadaki ses miktarını bize anlatıyor. Yani duyulabilir olsa dahi kulağı tırmalamayacaktır.

Bu değerler tek fan için ölçülmüştür ama sistemdeki fan sayısı arttıkça, birbirlerinin gürültüsünü de arttıracaklardır, ne kadar kasa yayılan sesi bir miktar sönümlese de. Ama nedir bu fanlardan 2-3 tane 30 dBA'da çalışanını yan yana koysan gene elde edeceğin değer 32 dBA civarı olacaktır.

Bu yazının ana fikrine gelirsek. 147A gibi piyasadaki en sessiz fanlardan birinde dahi RPM değerleri 900-1200 aralığından 1300'e çıktığında 3.5-5.5 dBA gibi ciddi bir artış yaşanıyor ve bu da ses miktarının kullanıcıya rahatsızlık vereceği bir noktaya gelmesi demek. Bunun çözümü de, herhangi bir sistem için, sessiz ve serinlik aranıyorsa eğer, yeterli sayıda ve yüksek hızlarda çalışmayan fan kullanma gereğidir.

Gene benzer şekilde, fan/soğutucu testleri incelenirken de bu kritik değerlere dikkat edilmelidir. Ses ölçümlerinin yapıldığı odada mesela background noise 33 dBA iken, veya ölçüm yapan cihaz yeterince hassas değilse, 29 dBA gürültü yapan fanın yaptığı gürültünün ölçülmesi mümkün olmayacaktır.

[samaella]

abi nasıl bir sesten rahatsız oluyonuz ben anlamıyorum pek. müziği kapattım baktım şimdi kasaya da, pek ses gelmiyor. Toz olayı bence evin kendisiyle alakalı bir şey halı vs. Evlenmeden evvel eski atx kasamı hatırlıyorum da içinden pamuk pamuk şeyler olurdu, cpu soğutucusunda tabaka olurdu falan. Şimdi odada halı kullanmıyorum 4 yıldır temizlemediğim kasada bile cpu soğutucu gayet temiz duruyordu sistemi değiştirirken açtım anca kasayı :D

ekran kartı fark ediyor ama MSI bence gayet sessiz o konuda.

[Bright]

Kasa ve hava filtresinin yarattığı statik basıncı yenebilecek kadar fazla hava üflemiyorsa kasa fanların, kasanın içinde veya dışında toz birikmemesi normal. Yeterli havayı üfleseler 4 senede 1 parmak toz birikirdi kasanın hava filtrelerinde.

[Bone]

eregorn said:

bright, keşke karşı argüman sunsaydın. bilmeyen biri için (ben mesela) gereksiz bir mesaj gibi geldi

boşver ya, bana inat olsun diye yazıyor, bişi bildiğinden değil.

[Bone]

samaella said:

abi nasıl bir sesten rahatsız oluyonuz ben anlamıyorum pek. müziği kapattım baktım şimdi kasaya da, pek ses gelmiyor.

eğer kasan iyiyse, fanların iyiyse, hele bir de idle modda müzik dinliyorsan, rahatsız olacak bir şey de olmaz.

bi de herkes aynı pc'yi kullanmıyor sonuçta.

mesela bende laptop var, ve oyunlarda %100 yük altında bile kolay duyulur bir ses çıkartmıyor.
amacım da, yeni alacağım desktopta bu veya bundan daha az bir ses yüksekliği elde etmek. eski desktopumda gürültü açısından çok sorun çektim.
o yüzden biraz takıntılı gibi yaklaşıyorum bu kısma.

[Bone]

bu arada DEMCifilter ile iletişim kurdum. Corsair 450D dahil birçok farklı kasaya hazır toz filtresi kiti satıyorlarmış.
DIY ile uğraşmaya da gerek yok. mis.

[Korax]

Ben rahatsizdim bu fan sesi mevzusundan. Gittim Fractal Design Define C aldim 6 ay önce. 3 tanede noctua fan aldim 120x120mm + birde cpu sogutucusu icin Noctua fan aldim. PSU'yu da fazla enerji cekmediginde fan'i pasif hale gelebilen bisile degistirdim hatirlamiyorum simdi markasini. Baya baya farketti, cok sessiz suan. Gecen hafta icini temizleyim diye actim zerre toz yoktu kasanin icinde 6 aydan sonra. Bu kasayla muthis farketti valla.

CPU overclock falan yapmiyorum buarada. 100% calismaya baslarsa anca ses gelmeye basliyo.

[PrudenT]

cpu soğutmak kolay da o ekran kartının sesini illa duyacaksın abi tek çaresi sıvı...

[Korax]

Abi ben siviyla falan ugrasmayi sevmiyorum. Sivi alicam bu sefer sivi sogutmanin fanlari calisicak, kasa icinde dogru duzgun azda olsa bi sirkulasyon olmicak, harddiskiydi ramiydi isinicak. Bide ne yalan söliim tirsiyorum patlar catlar su olur kasa diye sdfds. Nebiliyim kendimi bildim bileli sivi sogutmaya isinamadim ben bi. Hani söyledigim seyler yanlista olabilir, pek bi bilgim yok, yanlisim varsa duzeltin.

[dasaaa]

sivi sogutmaya isinilmaz.
sogutulur.

[Bright]

PrudenT said:

cpu soğutmak kolay da o ekran kartının sesini illa duyacaksın abi tek çaresi sıvı...

Yok abi böyle bir şey. Ekran kartının fanlarını değiştirip kasa sirkülasyonu düzgün olursa gayet sessiz oluyor sistem.

[Korax]

Valla benim suan hava sogutmasi ile sistem baya sessiz. Yinede beni bi kisaca aydinlatsan su sogutmayla ilgili @bright? Sen cok yetkili bi abisin bi seyetsen? :D

[Korax]

dasaaa said:

sivi sogutmaya isinilmaz.
sogutulur.

katalitik baglicam kasaya bu gidisle, sogutucu katalitik yada klima sdgf

[PrudenT]

Korax said:

Abi ben siviyla falan ugrasmayi sevmiyorum. Sivi alicam bu sefer sivi sogutmanin fanlari calisicak, kasa icinde dogru duzgun azda olsa bi sirkulasyon olmicak, harddiskiydi ramiydi isinicak. Bide ne yalan söliim tirsiyorum patlar catlar su olur kasa diye sdfds. Nebiliyim kendimi bildim bileli sivi sogutmaya isinamadim ben bi. Hani söyledigim seyler yanlista olabilir, pek bi bilgim yok, yanlisim varsa duzeltin.

bone için dedim ya, sessizliği takmış kafaya ondan :D

ben kullanıyorum ve memnunum gayet. durduk yerde patlayıp sızmaz canım o kadar da değil asddfs. ilk başta sadece loop'u çalıştırıp bakıyosun zaten. sıvı soğutma kullanınca hiç kasa fanın olmuyor değil, olmasa bile radyatör fanları yine bi sirkülasyon yaratıyor zaten. bir tane out fan yetiyor genelde pasif soğuyan parçalar için. ram falan ısınan bi şey bile değil zaten.

"onun da fanları çalışıcak" noktasında evet, çalışıcak ama 4 tane 140mm fan 2 radyatörde 1000 altı rpm'de cpu ve gpu'yu hayvan gibi soğutuyor. 50 dereceyi geçmeyen high-end gpu başka türlü mümkün değil zaten pek, hele sessiz hiç mümkün değil. oyunlar dışında fanlarımın yarısı falan duruyor zaten, kalanı 300-400rpm sakin sakin takılıyor.

nihayetinde elbette meraklısı için var olan bi şey bu, kesinlikle elzem değil. gerekli bile değil. heatgunla o hard tube'ları bükmek... ımh anlayamazsınız

[PrudenT]

Bright said:

PrudenT said:

cpu soğutmak kolay da o ekran kartının sesini illa duyacaksın abi tek çaresi sıvı...

Yok abi böyle bir şey. Ekran kartının fanlarını değiştirip kasa sirkülasyonu düzgün olursa gayet sessiz oluyor sistem.

ya yeme bizi şimdi, ekwb loop'umu çıkarır vururum masaya kim sesli kim sessiz görürüz...

edit: şaka bi yana, sese BU KADAR takılan bi insan için en kesin çözüm sonuçta abi. 1dbA farkla ölecek adam neredeyse.

[Bright]

Yüzlece dolar harcadığın loop daha iyi soğutmaz demiyorum, sessizlik için custom loop'a gerek yok diyorum.

Ama lütfen koy fan hızı, setup ve yükte sıcaklık değerlerini :)

[PrudenT]

tabii ki yok abi. ya soğukluk ya (ileri seviye) ses takıntısı ya da özel bi merakı olacak insanın böyle bi geri zekalılıkla uğraşmak için.

ANAKARTIM YANDI BENİM KOYAMAM HİÇBİ ŞEY :(

soft tube'da kalmıştı bu pc, hard'a geçicem şimdi. performans aksa da bağırsak gibi görünüyor zira şu an. nası olsa anakartı değiştirmek için her şey sökülecek, hayatımda hiç sinirlenmediğim kadar sinirlenicem, bi de bu eklensin dedim. monoblock bekliyorum gelsin paylaşırım verilerimi isteyen varsa :D

bi de patide tek custom loop yapan ruh hastası ben miyim, bi yandaşım olsun lan bari.

[Bright]

Korax said:

Valla benim suan hava sogutmasi ile sistem baya sessiz. Yinede beni bi kisaca aydinlatsan su sogutmayla ilgili @bright? Sen cok yetkili bi abisin bi seyetsen? :D

Custom loop'taki kaliteli pompa çok güzel sirküle ediyor sıvıyı bu uçuk fiyatlara satılan CLC'lere göre, çok rahat soğuyor parçalar.

Ama custom loop da toplasan gene onun da kasaya göre plan ve programını yapman gerekli çünkü o da gene fanlarla soğuyor ve blockların temas etmediği yerleri gene fanla soğutmak gerekiyor mobo VRM başta olmak üzere eğer ki mobo için full block yoksa.

Senin sistem için yaptığın şey doğru bu arada. Öne düzgün 3x120mm fan almak, lakin Meshify C'nin kendi fanları çok kötü. Ama daha doğrusu öne 2x 140mm fan takıp arkadaki kullanılmayan PCI-E kapaklarını çıkarmak olur :)

[PrudenT]

Bright said:

Ama custom loop da toplasan gene onun da kasaya göre plan ve programını yapman gerekli

plan program falan değil abi bu. dünyanın en güzel şehirlerinin belediyecileri bu kadar şehir planlaması yapmıyodur. çile bunun adı. özellikle de 750d gibi eski nesil, watercooling vizyonuyla yapılmamış bi kasa kullanıyosan.

bu arada ek gereksiz bilgi; custom loop'un basit görünen salak ufak parçaları AŞIRI PAHALIya sokuluyor. 20 tane fitting parasına yeni radyatör alırsın allah kahretsin yani.

[Korax]

@Prudent tesekkurler abi cevap icin.
@Bright tesekkurler cevap icin. Kendi fanlarini direk cikardim abi oyuzden noctua suan her kisimda. Buarada hepsi önde degil ama önde 1x12 ön taraftan iceri hafa aliyo, bi tane ustte ve arkada egzoz görevi yapan 2 fan var. Genel anlamda sistem sicakligi gayet dusuk abanmadigim surece.

Su sogutma cile gibiymis buarada, ben böle devam ediim en iyisi sdfg

[Bright]

Ya işte hava soğutma için de benzer plan-program gerekli ama pek bahseden olmuyor bunlardan.

CPU soğutucusunun boyuyla kasanın CPU cooler clearance'ına bakılıyor mesela.

RAM'in boyuyla CPU soğutucusunun RAM clearance'ına bakılıyor.

Ayrıca alternatif olarak anakartta CPU soketiyle ilk PCI-E 16x soketin arasındaki mesafe karşılaştırılıyor ekran kartıyla çakışma olmaması için.

Gerçi ATX/mATX boardlarda artık sıkıntı olmuyor pek ama gidip ITX board'a D15 takmadan önce kontrol etmek gerekli.

[Bright]

Korax said:

@Prudent tesekkurler abi cevap icin.
@Bright tesekkurler cevap icin. Kendi fanlarini direk cikardim abi oyuzden noctua suan her kisimda. Buarada hepsi önde degil ama önde 1x12 ön taraftan iceri hafa aliyo, bi tane ustte ve arkada egzoz görevi yapan 2 fan var. Genel anlamda sistem sicakligi gayet dusuk abanmadigim surece.

Su sogutma cile gibiymis buarada, ben böle devam ediim en iyisi sdfg

Abi 3'ünü de öne taşı, üstte ve arkada fan kalmasın.
Arkadaki PCI-E kapaklarını çıkar.