Kim Milyoner Olmak Ister Gorelilik Sorusu

[SpiderS_DangeR]

Abi iste boyle dusununce hiz farkindan dogan zaman yavaslamasini katmamis oluyorsun?

[Laorx]

deprem olursa en alt katın kaçma şansı yüksek.

[Jedi]

vay benim gencligim
acin izleyin bari
in to the universe with stephen hawking

[Red]

napıyoruz kapıcı mı oluyoruz.

[elesso]

kader

[SNA1L]

olay kutle cekimi degilmi hacilar.misirdaki piramitlere yapisik duran birisinde durmayana gore zaman daha yavas geciyo mesela.

[Eralpb]

SpiderS_DangeR said:

Peki simdi yuksek yercekiminde zaman yavasliyor + hizli olunca da yavasliyor. Ust kattaki insanin alt kattakinden daha hizli oldugunu dusunursek bu oran yercekimini olusturan seyin kutlesine (dunya) ve yukseklige gore degisiklik gostermez mi? Belki dunyada yercekiminin yukari ciktikta azalma orani eksen hizindan kaynaklanan zaman azalmasini dengeliyor olabilir fakat kutlesi ve eksen hizi daha farkli olan baska bir gezegende mesela 10m yuksekteki adam 1m yuksektekinden daha yavas yaslanma ihtimali yok mudur?

Tabii ki oyle olabilir, oyle bir gezegen varsa eger. Ya cok hizli donmesi lazim ya da cok hafif olmasi lazim.

[fenn]

SNA1L said:

olay kutle cekimi degilmi hacilar.misirdaki piramitlere yapisik duran birisinde durmayana gore zaman daha yavas geciyo mesela.

Şu nasıl oluyor

[fenn]

Şu olayı bina üzerinden biri anlarsa iyice karıştı gitti. Bende binanın üst katlarında kalan yavaş yaşlanır diye çözüyorum işi.

Şimdi işin aslı binanın üst katlarına çıkınca potansiyel enerji artıyor ve bunun zamanın yavaş-hızlı akmasıyla ve yerçekimi ile bağlantısını kuran bi açıklayıverse iyi olacak.

[SNA1L]

valla nasil oluyo bilmiyorum fizikci degilim hawking oyle demisti piramitler fln.

[di]

Soylendi mi bilmiyorum ama hiz ile alakali yaslanma farki olayi, hizin isik hizina yaklasildigi noktalarda, 0.9c gibi hizlarda gecerli oldugu varsayiliyor.

Haliyle yercekimi olayi daha mantikli gibi ama oyle bir yarismada sorulmasi da baya sacmaymis.

[Myshkin]

o kadar yüksek hızlara gerek yok, uzaya gönderilen roketlerdeki saatler bile dünyadakilerden 1-2 saniye sapıyor

[inyormaynd]

Hayat..

[Cuce]

en hızlı hareket eden için zaman daha yavas akar ortak gözlemcirye göre.

en üst neyse odur doğru sık. teras luyo yanı. baya yanlsı soru abi

[ShadowFury]

Yer çekimi de etki ediyor ama.
Zemin kattaki yerçekimi ivmesi teras kattakine göre daha fazla.

ISS in bulunduğu yükseklik için hızdan kaynaklanan zaman yavaşlaması düşük yerçekiminden kaynaklanan zaman akışı hızlanmasına ağır basıyormuş bu yüzden onlar için zaman daha yavaş geçiyormuş.

Aynı mantıkla üst katlar için de aynısı söylenebilir belki.
Ama kesin değil, yer çekimi etkisinin uzaklığa bağlı değişimiyle açısal hızın uzaklığa bağlı değişimi aynı değil sonuçta. Dünyaya daha yakınken yerçekiminin etkisi daha fazla olabilir.
(Yamulmuyorsam açısal hız 1/r ile orantılı, yerçekimi ivmesi 1/r^2 ile orantılı yani yerçekimi etkisi uzaklıktan daha fazla etkileniyor)

http://en.wikipedia.org/wiki/Time_dilation#Gravitational_time_dilation

said:

Gravitational time dilation[edit]
Main article: Gravitational time dilation


Time passes more quickly further from a center of gravity, as is witnessed with massive objects (like the Earth).
Gravitational time dilation is at play for ISS astronauts too, and it has the opposite effect of the relative velocity time dilation. To simplify, velocity and gravity each slow down time as they increase. Velocity has increased for the astronauts, slowing down their time, whereas gravity has decreased, speeding up time (the astronauts are experiencing less gravity than on Earth). Nevertheless, the ISS astronaut crew ultimately end up with "slower" time because the two opposing effects are not equally strong. The velocity time dilation (explained above) is making a bigger difference, and slowing down time. The (time-speeding up) effects of low-gravity would not cancel out these (time-slowing down) effects of velocity unless the ISS orbited much farther from Earth.
The key is that both observers are differently situated in their distance from a significant gravitational mass. The general theory of relativity describes how, for both observers, the clock that is closer to the gravitational mass, i.e. deeper in its "gravity well", appears to go slower than the clock that is more distant from the mass. This effect is not restricted to astronauts in space; a climber's time is passing slightly faster at the top of a mountain (a high altitude, farther from the Earth's center of gravity) compared to people at sea level. As with all time dilation, the local experience of time is normal (nobody notices a difference within their own frame of reference). In the situations of velocity time dilation, both observers saw the other as moving slower (a reciprocal effect). Now, with gravitational time dilation, both observers – those at sea level, versus the climber – agree that the clock nearer the mass is slower in rate, and they agree on the ratio of the difference (time dilation from gravity is therefore not reciprocal). That is, the climber sees the sea level clocks as moving slower, and those living at sea level see the climber as moving faster.

Gerçi en altta da dağa tırmananla deniz seviyesindekini kıyaslamışlar, apartman için daha yakın bir karşılaştırma. Ama onda da ikisini kıyaslamamışlar yine bir şey söylememek lazım.

[BonePART]

kapıcı olmak yerine kutuplara tasının aga
http://galitzin.mines.edu/INTROGP/GRAV/NOTES/shape.gif

22 km boru deil

[Eralpb]

ShadowFury said:

(Yamulmuyorsam açısal hız 1/r ile orantılı, yerçekimi ivmesi 1/r^2 ile orantılı yani yerçekimi etkisi uzaklıktan daha fazla etkileniyor)

'Acisal hiz' sabit ama, 1/r ve 1/r^2 olmasi hic bir seyin kaniti degil, ilk benim de aklima bu gelmisti bilgisayarci olarak O(n) algoritma ile O(n^2) algoritma karsilastirmak gibi. Sonra alakasi olmadigina karar verdim, birkac sayi dusunerek kavranabilir.

Belki x etkisi 0.0001'den 0.00000000001'e dusuyor digeri ise 0.1'den 0.2'ye cikiyor. Ilki oran olarak cok daha fazla degismesine ragmen toplam etki artmis oluyor, ikincisi sadece 2 kat artmasina ragmen. Initial value'lar onemli yani dediginin bir sey ifade edebilmesi icin.

Sans eseri icgudu ile gercek ayni yonde cikiyo sadece :)

[ShadowFury]

Doğru, açısal hız değil normal hız olucak o. Açısal hız, hızın 1/r siyle orantılı gibisinden bir şey olması lazım tam hatırlamıyorum ama işin içinde yarıçapın kendisi var. w=v*(katettiği açı)/r gibisinden birşeydi. v=w*r/açı olur işte(açı yerine sinüs filan da olabilir tam hatırlamıyorum). Kapsadıkları açı ve açısal hızları sabit olduğundan hız da r yle orantılı olarak artar(üst kattakiler daha hızlı işte, bu kısmı malum). Biraz tersten düşünmüşüm ama uzaklığın hıza etkisi de yerçekimine göre ters olduğundan tutmuş:p
Ama binanın çoook yüksek olduğu durumda da hızı yine r ile orantılı olarak artacak. Yerçekimi formülünde ise 1/r^2 var. Biri lineer olarak artarken diğeri parabolik olarak azalıyor. Etkileri ters olduğundan yine yüksekliğin etkisi olarak 1/r ve 1/r^2 olarak düşünebiliriz yani.
Ama diğer dediğin de doğru, yerçekimi ne kadar etki ediyor hız ne kadar etki ediyor katsayıları filan da önemli.

Ama yüksekliğin etkisini hesaplarken(sorulan görelilik sorusunu cevaplarken mesela) onu nasıl düşünmek gerekli bilmiyorum. Çözebilmek için ya katsayıları bilmek, ya bir referans noktası(şu yükseklikte ikisinin etkisi eşittir gibi) ya da hesaplamayı tamamen boşverip genel kültür olarak cevabı bilmek filan gereklidir herhalde.

[Xaenin]

bonec

[bck]

e=mc 2 değil mi şimdi..

[Ardeth]

ayarsız bir soru olmuş gravitasyon alanının çekim gücü ile hareket eden kişinin hızı arasında bir "interplay" söz konusu bu soruda. hangisi daha ağır basıyor bunu bilmek için ya hızlı bir şekilde "order of magnitude" hesapları yapabilmek lazım ya da soruyu daha önce görmüş olmak lazım. ben şuan hatırlamıyorum mesela hangisi daha ağır basıyordu bu ölçekte.

kaldı ki genel göreliliğin kültür kısmı genelde hıza bağlı olan kısmıdır (yani aslında sadece özel göreliliktir belki de), gravitasyona bağlı olan kısmı daha teknik bir mesele lisans fizikte bile gösterilmez o. Yüksek lisans fizik genel kültürüne düşüyor bu kısmı.

[BlaCk]

Daha önce çok ağır sıçmışlardı bir soruda, hatalı soru olduğu çıkmıştı ortaya. Aşağıdakilerden hangisi bir hayvan değildir gibi bir soruydu, hatalı şıkkı doğru cevap gösterdiler de evrim ağacı gibi bilimsel siteler de olay olmuştu.

böyle yetoluklar yapıyorlar arada.

[ShadowFury]

Onu burada da tartışmıştık
http://forum.paticik.com/read.php?13,6383053,page=1