Şirketlerin reklamcılık konusunda abartmasının sonuçları

[Bone]

2-3 satır okumaya üşenip de, "oh may gaad! wall of text critz me" gibi kendince "komiklik" yapmak isteyenler uzak dursun. Topicte onları ilgilendiren birşey yok. Ego tatmini yapmak yerine konuyu cidden tartışmak isteyenler varsa buyursun spoiler'a tıklayıp okusun yazdıklarımı.

yazı

Biz (ben ve sen değil tabii ki, Türkiye'deki halk, medya ve genel durum hakkında bahsediyorum) hala "İnternet'ten alışveriş güvenli mi, değil mi, kredi kartı kullanabilir miyiz, kullanamaz mıyız" (yıllardır aynı konu çevrilip durulur) tartışalım, yurtdışında internet, şirketlerin reklam yapma konusunda bir numaralı platformu haline gelmiş durumda.
Meydanı boş bulunca, salla sallayabildiğin kadar. Ne kadar çıkarsa kârdır.

Artık şirketler (politikacılar da dahildir belki, şirket-politikacılar arasında pek fark kalmadı) internetin kurdu olmuş durumdalar. Gazetelere reklam vermek, televizyonlara reklam vermek, dergilere reklam vermek, internet sitelerine reklam vermek kesmiyor bazılarını demek ki, "fake" (sahte, kandırmaca) yöntemler deniyerek kendi şirketlerinin reklamını yapmaya çalışıyorlar.

Belki de son zamanlarda en çok konuşulan olay, Electronic Arts'ın "özgür ansiklopedi" Wikipedia'daki kendi aleyhine yazılmış mesajları silmesi. Her ne kadar Wikipedia herkesin katılımına açık olsa da, vandalism'e yani olur olmadık yazılara ve silinmelere karşı yasağı da bulunmakta. EA, gerçekleri yaşanmamış gibi gösterip, kendi şirketinin imajının zedelenmesini engellemeye çalıştı. Wikipedia bir reklam platformu değil, bilgi platformu olduğundan, kullanıcılar ve moderatörler bunun önüne geçti. Yine de internette ve Electronic Arts'ta derin bir yara açtı, güvensizlik yarattı.
http://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_Arts#Editing_of_Wikipedia

said:

On August 15, 2007 it was revealed that IP addresses registered to EA had made changes to its Wikipedia entry favoring EA. The changes made included downplaying the importance of the founder of EA, Trip Hawkins, as well as playing up the importance of former CEO, Larry Probst. Other changes included attempts to remove information regarding the infamous EA Spouse scandal, which involved the poor treatment of workers. In addition, several paragraphs under criticism were removed completely. EA's response was that "Many companies routinely post updates on websites like Wikipedia to ensure accuracy of their own corporate information." It did not, however, address the specifics of the changes.

Sık rastlanan başka bir olay, "Fake blog"lar. Bu fake bloglar, ya da kısaca floglar, aslen senin benim gibi bir internet kullanıcısı tarafından hazırlanmış gibi gözüküyor. Zaten senin benim gibi kullanıcıların açtıkları bloglardan özenilmiş oluyorlar. Bu flog'larda, kendi şirketinin reklamını yapıyorlar. Sanki ben yazmışım da okuyormuşsun sanıyorsun. Bu yüzden "vay bak halktan insanlar denemiş sevmiş" diyorsun. Oysa direk şirketin kendisi yazmış oluyor. Ve bu yüzden gerçek dışı hadiseler de ekleniyor. Sen gidip ürünü alıyorsun, ama "halkın blogunda" yazılmış gibi olmadığını görüyorsun. Elbette o blogu "şirket" değil de "halktan biri" yazmış olduğundan, bu konuda direk şirket suçlu gösterilmemiş olunuyor. Kurnazlığın sonu yok nasılsa.
http://en.wikipedia.org/wiki/Fake_blog

Bunun dışında başka bir yöntemleri de tanınmış forumlara, tanınmış sitelere girip, kendi ürünü hakkında yorumlarda bulunmaları. Mesela Sony'den bir eleman gidiyor Gamespot gibi bir oyun inceleme sitesine. Burda rakibinin konsolu X-Box hakkında atıp tutuyor. "İşte böyle kötü, şöyle kötü, zaten bu araştırma sonucunda X-Box'un 1 yıla kalmaz piyasadan silineceği kanıtlanıyor" felan gibisinden şeyler. Kendisine verilen cevaplarda kullanıcıların X-Box'u hangi özellikler yüzünden tercih ettiğini gözlemliyor. Sonra tekrar geliyor bu sefer de Playstation'u övmeye başlıyor. "Bakın Sony yeni özellik getirmiş, bizim gibi oyuncuları hedef alıyor, hep bizi düşünüyor, oyuncuların aklını başından alacak" gibi şeyler yazıyor. Ancak bu yorumları yazan kişilerin aslında Sony'den bir yetkili olduğunu bilmeden okuduğumuzdan, sanki "halk" Sony'i tercih ediyormuş gibi aklımızda yer edebiliyor.

İnternet öyle bir ortam ki, yazılan mesajlar anında tüm dünyaya ulaşabiliyor. "Fake" yorumlar yazsan da, bir anda tüm dünyada "the absolut truth" (mutlak gerçek) gibi yansıyabiliyor. Şirketler kendi ürünlerinin reklamını yapabilmek için etik kuralları çiğnemeyi umursamıyor.

Yani belki bunları Blizzard'dan "anti-EA propoganda" yapmak için para aldığımdan dolayı yazıyorumdur. Bilemessiniz.

Elbette bütün bunları gazete ağzıyla "canım zaten İnternet sanal dünya, o yüzden oluyor bütün bunlar, hı hı, evet" diye yorumlayabilirsiniz de. Ancak "sanal dünya" oluşumu internetten alakasız bir durum. Her ne kadar internet, bilgisayar = sanal diye nitelendirilse de, "gerçek" hayat da gayet "sanal" hale çevrilebilinir.
"Fake" işler yapmak isteyen için bilgisayar içi veya bilgisayar dışı pek farketmiyor.

Örneğin, 2002 yılında Sony Ericsson, cep telefonlarını tanıtmak için tuhaf bir reklam metodu kullanmış. Birçok elemanı görevlendirip, Empire State binası gibi turistik mekanların çevresine yollamış. Bu elemanlar turist kılığına girip "fake" turistlik yaparken, bir yandan da gerçek turistlerin yanına gidip, "pardon şu cep telefonuyla bizim resmimizi çeker misiniz" diye sormuş. Sanki "halk" gerçekten kullanıyormuş, bunu tercih ediyormuş gibi göstererek, "halk"ın etkilenmesini sağlamaya çalışmışlar.

Bu tip "fake" reklamcılık, etik olarak son derece yanlış bir uygulama. Hatta bunu yapan şirket yetkilileri, "dolandırıcılık" suçu işlemiş oluyor. Ancak yapmış oldukları dolandırıcıklar maddi zarara yol açmadığı için, yargıya taşınmıyor. Zaten taşınsa bile, neyin "legal", neyin "illegal" olduğu "büyük" şirketlere ve "tepemizdeki" yöneticilere bağlı olduğu için (bakınız MSAA, BSA, MÜYAP ve türevleri), kanunen haklı bile sayılabilirler.

Ancak sonuçta olan bize oluyor.
Zaten paranoyağız. Bizi daha da paranoyaklaştırmaya çalışıyorlar. Herhalde bu gidişle, kantinde neden Jacobs satıldığından bile işkilleneceğiz.

[porsuk]

bence buna engel olunamaz şirketlerin veya kişilerin dürüstlük ilkeleri olmalı
yani kendi insiyatifleri içinde gelişen bi olay bence
rant sağlandıysa rekabette varsa bu tür yolların mübah olduğunu düşünüyorum

[Recall06]

Ya ben bunlarda garip birsey gormedim, yorumlari yapan gercek "halk" bile olsa o yorumu yapan adamin kritize etme becerisin i tartismak gerekir.

Teknolojiden 10 anlayan bir adamla 1 anlayan bir adamin teknolojik bir urun hakkinda yapacagi yorum elbette farkli olacaktir.. Yani gercek kullanicilar bile yapsa yorumlari mutlaka son kullanici en az 3-4 saatlik bir arastirma yapmalidir internette.. eger bu yorumlardan etkileniyorsa tabi..

[nileppezdel]

Reklam sektöründe çalışmayı düşünen birisi olarak bu olayı savunurum. Reklam böyle birşey. Orada turist kılığında insanın yaptığı kandırmaca ile televizyondaki deterjan reklamlarının yaptığı kandırmacanın farkı yok.

Zira Sony Ericsson kameralı telefon ile Nokia kameralı telefon arasında çok fark yokken birinin daha fazla kullanılması popülerlikle ilgili. E aynı vasıfta iki ürünün popülerliklerini değiştirmek reklamcıların görevi. Nokia yerine SE satması için yapılacak şeylerden biri de popülermiş, çok kullanılırmış gibi göstererek gerçekten popülerleşmesini sağlamaktır.

Bence gayet mantıklı ve haklı bir reklam. Siz bu durumdan rahatsızsanız daha dikatli olmalısınız. Zaten bir ürünü aa büün turistler kullanıyor, aa herkesin elinde bu var diye alıyorsanız o sizin kendi saflığınızdır.

[Malkor]

bilinçli tüketiciyi etkilediğini düşünmüyorum.

[roket adam]

ben de falso bir olay görmedim burada,

eğer sony yöneticisi gidip bak XBOX360 ta 60 işlemci çekirdeği varmış, bizimki altta kaldı sen bugün 70 çekirdekliymiş gibi yaz 3 kuruş atarız dese, yani olmayan bir şeyi varmış gibi gösterip kamuoyunu yanıltsa etik olmazdı evet.

ama onun dışında bir şirket temsilcisinin potansiyel reklam alanlarından birine gidip açıklama yapmasında, hatta cihazı övmesinde bile bir sakınca göremiyorum.

sonuçta olan bir şeyi öne çıkartmış oluyorlar, olmayan bir şeyi değil. buna da reklam deniliyor bildiğim kadarıyla.

[Joker]

bişeyin ne olduğu değil, insanların ona ne dedikleri önemlidir.

[dasaaa]

yazı alıntı mı? sen mi yazdın?

öncelikle interaktif reklam uygulamalarını destekliyorum. kullanmadığın şeyi almak garip geliyor biraz. dolayısı ile sony ericsson'un yaptığı hoş olmuş.

sahte kullanıcı adı ile doğru ya da yanlış bilgi aktarımı ise önelenebilecek bir şey değil sanki. yapanın yaptığı ortaya çıkarsa elinde patlar. adı lekelenir biraz hepsi bu.. riskleri göze alan girer.

onun dışında internet destekli reklamcılık fantastik boyutlarda etkileyici ve doğru olabiliyor/yapılabiliyor. cloverfield'ın reklamları. lost'un internet siteleri buna örnek gösterilebilir. normal kullandığımız ürünlere bu reklam anlayışı uzak geliyorsa hemen coca cola zero ve axe reklamlarını anımsayın.. evet, biraz aynı şey.. di mi? tylolhot gibi ilaçların internet reklamları ve içkilerin reklamları da bunlara benzer. kimisi biraz yanlış, kimisi olaya doğrudan girmeden sulandırıyor biraz konuyu ama reklamını yapıyor.

bu arada bu örneklerin bazı uç noktaları guerilla marketing'e kadar gidebilir.. ps3'ün anlatılan xbox stratejisi ise biraz pis bir ambush marketing olabilir.

ancak ben bilmem beyim bilir. biraz uzağım bu konuya çünkü.. fakat bigu'dan settar daha makul açılımlara gidebilir, daha doğru cevaplar verebilir sanıyorum

[Cooldragon]

Bence bir ürünün reklamı yapılıyorsa bunun bir reklam olduğu anlaşılır olmalıdır. Örneğin televizyon reklamı yada gazete reklamın reklam olduğu gayet anlşaşılırdır. Fakat bence bu makalede örnek verilen olaylar reklam değildir, ahlaki olmayan başka bir şeydir.

Örneğin ben aynı amaca yönelik bir kaç ürün arasında kararsız kalmışsam ve fikir sahibi olmak için forumları geziyorsam. Bir forumda kullanıcı sandığım ama aslında kendine reklamcı yada vs. diyen insanların mesajlarından etkilenerek bir ürün aldıysam. Bu insanlar reklam yapmamış beni dolandırmıştır.

Reklamcı ile kullanıcı arasındaki fark reklamcı her halukarda anlaştığı firmanın ürününü över. Bu marka kaliteli değil buna rağmen kendisinden daha kaliteli ürünlerden daha pahalı diyerek işi geri ceviren reklamcı olduğunu sanmıyorum. Kullanıcı ise herhangi bir maddi beklentisi olmadan ürün hakkında objeektif bilgi veren insandır. Nasıl sivil bir vatandaşın polis kılığına girip ceza kesmesi yanlışsa bir reklamcınında kullanıcı kılığına girmesi yanlıştır.

[Redeagle]

Yanlış birşey görmedim. İlan dağıtmaktan falan daha zekice bence. Ürün özelliklerini çarpıtarak reklam yapmak gibi etik dışı birşey yapmamışlar, yasal derdide yok. Oh mis :P

[elesso]

yapmak zorundalar. rakibi yapıyosa altta kalmak olmaz. paticikte bile oluyo kendi sitesinin topicini açıp dışardan gezen biriymiş gibi tanıtan.

[sir]

Joker said:

bişeyin ne olduğu değil, insanların ona ne dedikleri önemlidir.

perception is reality, vaaay =)

[yav]

Paranın tanrı olduğu günümüzde etik değerlerden özellikle ticari işler ele alındığında bu kadar hassas bahsetmek biraz ütopik bence.

Bilinçli tüketici/insan olup EA'yı, Gamespot'u eleştriri ve çevrendekileri etkileyebilirsin belki ama bunun dışında fake blog konusunda yapılabilcek bişey yok, kaldı ki televizyon'da tanınmış bir artist reklamda oynadığı zaman aslında yaptığı iş 'fake' halk olmak oluyor.

Ayrıca SE'nin yaptığı iş konusunda Nil'e katıldım :P

E yazı güzel olsa da sonuçta vardığımız nokta "reklam günahtır" gibi bir yargı olacak sanki:S

[nileppezdel]

@cooldragon: Sen ürünü kalitesini araştırmadan, forumlarda bu iyi bu kötü denilmesine göre alıyorsan senin kaybın vede suçundur. Reklamcıları suçlayamazsın, dolandırıcılık da değildir.

[Cuce]

sir said:

Joker said:

bişeyin ne olduğu değil, insanların ona ne dedikleri önemlidir.

perception is reality, vaaay =)

sorun şu ki reklamcılıkda daha cok "description is reality" zaten bütün sorunda bu

[Letsgetthesunshine]

serbest rekabet piyasası bone sonuçta illegal olan birşey yok herşey oyunun kuralları dahilinde yapılmış ha bize düşen belkide biraz paranoyak olup koyunlaşmamak

[Cuce]

"serbest piyasa illegal olan bişey yok" demek bi yandan "yalan söylemek kötü birşeydir" gerceğini ortadan silmiyor ne yazıkki.

hanı "yalan söylüyo olabiliriz" uyarısıyla yalan sölemelerine alışkınız zaten hanı ona eyvallah diyoruz, ama daha fazlasın kabul etmek zorunda değiliz, serbest piyasa diye.

serbest piyasa ne ayrıca yanı döverim ben onu

[Asteroth]

Bence gayet mantıklı bir reklam stratejisi, "etik reklam" ne oluyor ki tam olarak?

[Cuce]

yanı dimi topu yalan topu ihanet

[Bone]

Letsgetthesunshine said:

serbest rekabet piyasası bone sonuçta illegal olan birşey yok herşey oyunun kuralları dahilinde yapılmış ha bize düşen belkide biraz paranoyak olup koyunlaşmamak

rekabetin getirdiği birşey, özellikle en yüksekte olan firmalar için, evet.
ama etik denilen bir hadise var.

bir de Türkiye'de bulunuyor da, diğer ülkelerde benzerinden var mı bilmiyorum, firmalar ve ürünler arası rekabeti kontrol eden rekabet kurulu bulunmakta. haksız rekabeti veya rekabet ederken etik ve ahlak dışı davranışları kontrol ediyor.

örneğin "serbest rekabet piyasası" denilerek pepsi gidip coca cola fabrikasını bombalamayaz. etiği geçtim direk yasa dışı.

yapılan "reklamlar" ürünü pazarlamaktan ziyade dolandırıcıkla eş değer bir boyuta varırsa, bu da legal sayılır mı?

[Asteroth]

"Yalan" apayrı bir şey yalnız Cüce. "Dünyanın en hızlı arabası" diye kalkıp Şahin satarsan, yaptığın yanlış olduğu kadar salakçadır da.

Bu arada, benim lafım sadece Sony Ericsson örneğineydi. Ben ters bir yanını göremedim şahsen. Reklamcılık zaten aldatmaya yönelik değil mi günümüzde?

Ema abla nerde, gelse de iki kelam etse konuyla ilgili.

[Letsgetthesunshine]

iyi de cüce o zaman söyle bir durum var ikea da ya da pizza hut ta yapılan promosyonlar sadece ve sadece esneklik (elasticity) olayının bir sonucudur ki esneklik kavramı da serbest rekabetten kaynaklanmakta yani senin sınırsız pizza yemen karşılığında bir kolayı menunun 1/3 fiyatına alacağın gibi.ya da ikea da yemek yerken içtiğin bedava kola gibi.bunları da etken kılan reklamlar olduğuna göre ve o sitede yapılan yorumun kendi alehine dahi olsa da yalan bir yönü yok ya da karşı tarafa söylenen laflar da gerçek olmama gibi bir durum söz konusu değil sonuçta herkesin bilmediği bir açığı belirtiyor bu da rekabet değil midir?

[Cooldragon]

@ nileppezdel
Ürün araştırması ile ilgili engin bilgilerini bizimle paylaşırmısın? :)Bir ürünün özelliklerine, fiyatına, garanti süresine baktıktan sonra tabiki kullanıcı yorumlarını okuyacağım.

Verdiğim örnek gayet açık. Bir sivilin polis taklidi yapması ile bir reklamcının kullanıcı taklidi yapması arasında bir fark yoktur. İkiside insanlara kendini olduğundan farklı tanıtıyor ikiside dolandırıcılık yapıyor.

[ShadowFury]

Sivil, polis taklidi yaparsa dolandırıcılık olur ama polis sivil taklidi yaparsa bu dolandırıcılık olmaz.

Reklamcının sivil taklidi yapması da polisin sivil taklidi yapmasıyla aynı şey. Amaç halka karışmak, halktan ayrıymış gibi durmamak.

Bence yanlış birşey yok, gayet normal. Yani "melabaaa, ben reklamcıyım, bu elimdeki de kalem, satıyorum 4 tanesi bi milyon!" olayı pek sağlam bi pazarlama taktiği değil, çok ta rahatsız edici. Öte yandan izleyiciyi hiç gıcık etmeden usulca ürününü tanıtan bir reklam iki taraf için de daha iyidir, hem izleyici rahatsız olmaz hem de reklam daha etkili olur.

[Cuce]

letsgetthesunshinein, sony'nin pr departmanını "merhaba ben joe 14 yaşında bir erkek cocuğum, ve yıl basında en cok istediğim şey bi psp" demesi baska birşey. pizza huttan menu alırken fiyatı osu busu belli orda kimsede gelip sana "hacu naber ben pizza huttan sınırsız yiym hem ucuz oluyo hem pizza şaane" demiyo mesela.


edit sivil polis olayına karşıyım.