evrenin dışında ne var?

[ShadowFury]

Bilindiği gibi evren genişliyo, yani sonsuz değil. Bu da bir sınırının olduğu anlamına gelir. Sınırın bu tarafında işte yıldızlar,galaksiler,uzay falan filan var. Peki diğer tarafında ne var? Hiçbirşey mi?
Eğer evreni "herşey" olarak tanımlıyorsak dışının da "hiçbirşey" diye adlandırabiliriz. Bu konuda biraz kafam karışıyo çünkü sözel olarak "yokluk" veya matematiksel olarak "0" şeklinde ifade ediceksek evrenin genişleyeceği bir hacmin varlığı da imkansız olmaz mı?

Yani sonuçta galaksilerin yıldızların olmadığı, sırf "uzay" veya "boşluk" diye tanımladığımız bölge bile "var" diyebiliyoruz, çünkü belirli özellikleri var. Sırf evreni dolduran dark matter anlamında söylemiyorum, yani en azından bir uzunluğu, zamana bağımlı niteliği var; uzay ve zamanda boyutsal olarak tanımlanabiliyo, ayrıca çevresinden etkileniyo mesela karadelik vb. büyük kütleler etrafında bükülüyo filan.

Peki evrenin henüz genişlemediği kısımları benzer şekilde tanımlamak mümkün olabilir mi? Var olmayan birşeyin hacmi, zamana bağlılığı filan söz konusu olabilir mi? Eğer dışarıda hiçbir şey yoksa, evren hangi alanda genişliyo?

/summon Ardeth

[aquila]

evrenin disi diye bisey yok.

[Flassh]

evren diye de bir şey yok

[ShadowFury]

Sorduğum sorunun içinde o da dahil ama.

Olmayan birşeyin hacminin veya zamana bağlılığının olması söz konusu mu mesela? Eğer evrenin dışının hacmi yoksa, evren hangi hacim içerisinde genişliyo? Veya dışarıda hiçbir şey yoksa evrenin sınırlarını nasıl tanımlıyoruz?

[throine]

allah var kim olacak başka.

[Tatar Ramazan]

http://www.youtube.com/watch?v=wc4ss4vP19I

[calimero]

multiverse teorileri giriyor sanırım bu konuda devreye,

ama ben bilmem ardeth bilir...

[codename_curse]

ShadowFury said:

Bilindiği gibi evren genişliyo, yani sonsuz değil. Bu da bir sınırının olduğu anlamına gelir.

sınırı olduğu anlamına gelmez. evren sonsuz olabilir ama herşey birbirinden uzaklaşıyordur dolayısıyla genişliyordur

ShadowFury said:

Sınırın bu tarafında işte yıldızlar,galaksiler,uzay falan filan var. Peki diğer tarafında ne var? Hiçbirşey mi?

diyelimki sonlu olsun mesela 3-sphere ama biz de üç boyutlu olduğumuz için evren dört boyutlu (en az) bir uzayda genişliyor demek. dördüncü uzay boyutunu elinle gösterebildiğin an aha o yönde genişliyor oranın dışında ne var öğrenebilirsin
kısacası S3 topolojisiydi (sanırım)
http://en.wikipedia.org/wiki/3-sphere

ShadowFury said:

Eğer evreni "herşey" olarak tanımlıyorsak dışının da "hiçbirşey" diye adlandırabiliriz. Bu konuda biraz kafam karışıyo çünkü sözel olarak "yokluk" veya matematiksel olarak "0" şeklinde ifade ediceksek evrenin genişleyeceği bir hacmin varlığı da imkansız olmaz mı?

evreni hiçbirşey olarak tanımlamıyoruz, boş uzay dediğin yerde bile sürekli parçacıklar ürüyor birbirini yokediyor:
http://en.wikipedia.org/wiki/Casimir_effect

ShadowFury said:

Yani sonuçta galaksilerin yıldızların olmadığı, sırf "uzay" veya "boşluk" diye tanımladığımız bölge bile "var" diyebiliyoruz, çünkü belirli özellikleri var. Sırf evreni dolduran dark matter anlamında söylemiyorum, yani en azından bir uzunluğu, zamana bağımlı niteliği var; uzay ve zamanda boyutsal olarak tanımlanabiliyo, ayrıca çevresinden etkileniyo mesela karadelik vb. büyük kütleler etrafında bükülüyo filan.

boşluk dediğin yer yok, uzay olan heryerde pair production anihilation oluyor. kozmolojik ölçekte henüz bir karadelik yok o yüzden büyük ölçeklerde karadeliklerle alakamız yok

ShadowFury said:

Peki evrenin henüz genişlemediği kısımları benzer şekilde tanımlamak mümkün olabilir mi? Var olmayan birşeyin hacmi, zamana bağlılığı filan söz konusu olabilir mi? Eğer dışarıda hiçbir şey yoksa, evren hangi alanda genişliyo?

mümnkün olamaz çünkü uzaktaki bütün galaksiler redshift oluyor. lokal olarak kütleçekimi güçlüyse ancak genişlemeye karşı gelebiliyor
evrenin dışı diye bir yer yok kısacası

ayrıca:
http://en.wikipedia.org/wiki/Redshift
http://en.wikipedia.org/wiki/Accelerating_universe
ve evrenin genişlemesinde ufak farklıların olduğunu söyleyen ama henüz kanıt olmayan plank uydusunu bekleyen axis of evil vardı

ayrıca cosmic microwave background datasına göre evrenin hertarafı 1/10^5 de bir kadar homojendi ama bu daha çok inflationla alakalı:
http://en.wikipedia.org/wiki/Inflation

evren genişliyorsa evrenin dışında ne var diye herkes düşünüyor zaten. bir şey yok sdf

[codename_curse]

calimero said:

multiverse teorileri giriyor sanırım bu konuda devreye,

ama ben bilmem ardeth bilir...

mutliverse konusunda hala anlaşılmış değil. bazıları inflationdan dolayı evren çok büyük o yüzden her bi halt olabilir diyor ama sicim teorisi diyen elemanlar da bir sürü evren var ve her evrende başka fizik yasaları var diyor. ama hiçbiri aslında bizim evrenin dışı diyebileceğimiz yere gelmiyor çünkü evrenin dışı diye bir şey yok.

[codename_curse]

ShadowFury said:

Sorduğum sorunun içinde o da dahil ama.

Olmayan birşeyin hacminin veya zamana bağlılığının olması söz konusu mu mesela? Eğer evrenin dışının hacmi yoksa, evren hangi hacim içerisinde genişliyo? Veya dışarıda hiçbir şey yoksa evrenin sınırlarını nasıl tanımlıyoruz?

olmayan bir şeyin hacmi de olamaz zaten. evren birşeyin içinde genişlemiyor. genişleme demek herşeyin birbirinden uzaklaşması demek

[MrLevie]

oyyyy tam beyni yakmalık topic gelmiş.

[huseyinsevkitopuz]

evrenin dışı diye bir yer yok

[fede]

evrenin içi bitti sıra dışına mı geldi. içinde ne var lan onu bilmiyoruz ki daha

[ShadowFury]

codename_curse said:

ShadowFury said:

Sorduğum sorunun içinde o da dahil ama.

Olmayan birşeyin hacminin veya zamana bağlılığının olması söz konusu mu mesela? Eğer evrenin dışının hacmi yoksa, evren hangi hacim içerisinde genişliyo? Veya dışarıda hiçbir şey yoksa evrenin sınırlarını nasıl tanımlıyoruz?

olmayan bir şeyin hacmi de olamaz zaten. evren birşeyin içinde genişlemiyor. genişleme demek herşeyin birbirinden uzaklaşması demek

Sonuç olarak içindeki şeylerin birbirlerinden uzaklaşması evrenin toplam hacmini arttırmaz mı?


aa bi dakka...

YA EVRENİN BOYUTLARI SABİTSE AMA GERİ KALAN HERŞEY KÜÇÜLÜYORSA?
http://i0.kym-cdn.com/photos/images/newsfeed/000/203/685/conspiracy-keanu.jpg?1321901003


Bu işin geyik kısmı tabi.
Sanırım düşüncemdeki hatayı anladım. Evrenin ille de 3 boyutlu olarak genişlemesi gerekmiyor, daha fazla boyutta genişlemesi durumunda bildiğimiz anlamdaki hacim kavramı devre dışı kalıyor(şişen bir balon mesela)

[codename_curse]

genişlemeyi matematiksel olarak 4 boyutta modelliyolar zaten. balonun yüzeyi gibi düşünmek çok doğru olur. hacmi konusunda da evren genişledikçe yeni uzay üretiyor gibi düşünebilirsin sdf

[fede]

evren genişledikçe maddeler arasında çekim azalıcak, bazıları dış evrene kaçıcak sonra evrenin harmonisi bozulacak, sonra hadi bida baştan o zaman dicek evren big bangin olduğu duruma geri dönüp bida patlıcak

[huseyinsevkitopuz]

hacım öyle olmuyor aslında o,uzay genişlese de kütlesel cekimden ötürü madde yaklaşıyor birbirine,ondan sonra galaksiler carpısıyor vs.

[SeaGle]

Olm kurcalamayın bozucanız evreni ya.

[SeaGle]

Bu arada, Stephen Hawking doğmuş bugün.

[Mal]

paticik iyi bilim yaptı bu sene

[jaffa]

evrenin dışı yok ki.

[senko]

ne bilion gördün mü :)

[fede]

huseyinsevkitopuz said:

hacım öyle olmuyor aslında o,uzay genişlese de kütlesel cekimden ötürü madde yaklaşıyor birbirine,ondan sonra galaksiler carpısıyor vs.

ben ne dedim lan. başka bişey mi dedim ben

[huseyinsevkitopuz]

fede said:

evren genişledikçe maddeler arasında çekim azalıcak, bazıları dış evrene kaçıcak sonra evrenin harmonisi bozulacak, sonra hadi bida baştan o zaman dicek evren big bangin olduğu duruma geri dönüp bida patlıcak

azalmıyo abi exponansiyel artıyo

[jaffa]

senko said:

ne bilion gördün mü :)

ben ki herşeyi bilenim B)-