Pardus eleştirisi

[GERGE]

İlk önce aşağıdaki herşeyin Linux'ü yıllardır tek sistem olarak kullanan benim gözümden olduğunu söylemeliyim. Linux'ü hobi olarak kullanan birinin değil.

Dağıtımı da sevmediğimi söyemeliyim ama Arch kullanıcısıyım ben, normaldir. Ama bu eleştiriyi yazarken genel olarak Arch ve Mandrive ile karşılaştırdım aklımda Pardus'u. Sert görünüyorsam affedin.

Şu aralar Mandriva kullanıyorum ama çünkü depoları Arch'a en yakın dağıtım o bulabildiğim ve uğraştırmayacak, GUI temelli bir dağıtım kullanmak istiyorum bu aralar, Pardus'un depoları güncel değil (hala KDE 3 ile gelen kaç dağıtım kaldı) ve dar (GTK programları çok az). 3000 tane paket anca var şu anda. Devletin sponsor olduğu bir Linux'ü çok daha iyi bir yerde görmek isterdim ben, böyle bir gelir ve desteğe rağmen bu halde olmaları çok üzücü. Bakalım, 2009 daha farklı olacak diyorlar ama depolarda değilde son kullanıcıya yönelik sistem araçlarında ve kararlılıkda bir gelişme olacak gibi geldi bana. Belki onlar aradan çıkınca asıl önemli işlere zaman harcamaya başlarlar.

Bence sistem araçları yazıp durmak yerine (Benim gibi bir Linux kullanıcısı o araçları önemsemez, zaten hepsi terminal'den, /etc'den ayarlanabilecek şeyler) depolarını adama çevirmeleri lazım önce. Bunun içinde paket hazırlayacak bir topluluk lazım. Daha önce Arch'a paket hazırladım, ama Pardus'da beni paket hazırlamak için çeken birşey yok. Linux dağıtımlarının en büyük çıkmazı zaten bu, paket hazırlayacak insanlar istiyorlarsa önce şu anki depolarını adam etmeleri lazım; ama şu anki depoları adam etmek için paket hazırlayacak insan lazım. Pardus'un bu çıkmazı devlet desteği ile geçmesi lazım, destek alıyorlarsa işe sırf paketleme yapacak bir ekip alsınsınlar düzelir zamanla, dünya çapında popüler bir dağıtım haline gelir. Forumlarında bir kullanıcıya gerekecek herşey var diyorlar ama o kullanıcıların hepsi dual-boot'la Windows'a giren insanlar, ben sadece Linux kullanıyorum ve Pardus şu anki haliyle iktiyaçlarımı karşılamıyor.

Aslında rpm tabanlı falan olsalardı yukardaki sorunlarının neredeyse hepsi çözülürdü belki de. Tamamen özgün olmak istiyorlar, saygı duyuyorum ama proje başlayalı altı yıl oldu, şu ana kadar yaptıklarına bakarak bunun tüm devlet desteğine rağmen altından kalkamadıklarını söyleyebilirim.

Sağlam sistem kurduklarını kabul etmeliyim ama son teknolojileri yok bunun bir sonucu olarak.

Güvenlik açısından da hala yeterince iyi değil, sistem yönetici haklarında çok özgürler ama bunlar da 2009 sürümünde adam edilir diye umuyorum.

Detaya inmeye başlıyorum. Tarafsız olmaya çalışacağım.

Proje altı yıldır burada, sitelerinde yazan vizyon ve hedeflerine bakalım, ne kadar ilerleyebilmişler:

Pardus Vizyonu:

Pardus, sürümleri farklı dikey pazarlarda, çeşitli kullanım şekillerinde ve alanlarında, toplumun her kesiminde tercih edilen, kullanılan ve yaygınlaştırılan bir işletim sistemi dağıtımı olacaktır.

Buna ulaşamadılar. Bir Linux sistemi bilgisayarların kullanıldığı her yerede kullanılabilmeli ama Pardus daha masaüstü kullanıcısını bile tatmin edemiyor nerede bir fizik laboratuarını ya da sunucuyu tatmin edsin. Sunucu versiyonu bile yok.

Kar amacı güdülmemekle birlikte, kullanılacak ve oluşturulacak iş modelleriyle, öz kaynakları ile ayakta durabilen, sürdürülebilir bir organizasyon oluşacaktır.

Zaten yukarıdakini başarmadan buna ulaşamayacakları belli. Daha bir iş modeli yok. SSK gibi, ordu gibi kurumlar Türk yapımı diye, devlet desteği var diye kullanıyor. Ama sanmıyorum ki ordunun sunucularında Pardus yüklü olsun :) Eğer benim bir şirketim olsaydı büyük ihtimalle Novell kullanırdım, o iş modelli kurmuş işte. Mandriva bile masaüstü kullanıcısı için iş modeli kurmuş (ve ben şu anda o kadar dağıtım arasından onu şeçebiliyorsam başarılı olduğu da söylenebilir)

Geliştiriciler, mevcut teknolojik problemlere, uygulanabilir ve yenilikçi çözümler getirerek küresel düzeyde Linux ve açık kaynak camiasına özgün katkı yapacaklardır.

Bunu yapıyorlar. Şu anda PulseAudio'nun mixerını KDE'ye entegre eden bir projeleri var mesela sonucunu merakla beklediğim. Sıfırdan bir paket sistemi bile yaptılar ki potensiyeli aşırı yüksek.

Pardus'un Hedefleri:

Tam Türkçe desteğini, hem karakter yapısının Türkçe'ye uygun (UTF-8 uyumluluğu), hem de kullanıcıya görünen tüm mesaj ve belgelerin Türkçe olması yoluyla sağlaması.

Bunu büyük oranda başardılar. Ben genelde derleme yaptığım için ve iki farklı dilin karışması estetik olarak hoşuma gitmediğinden (dil yamaları yapmaya derlediğim programa üşenirim) Türkçe kullanmayı Linux'ümü sevmiyorum. Ama tüm manpage'leri falan da çevirmeden tam olarak başarmaları mümkün değil. Yine de Pardus'un şu anki halini kullanan kullanıcının manpage ile pek bir işi olmadığından sadece synaptics gibi, mencoder gibi masaüstü kullanıcısı için de önemli olanların çevirisi de yeter.

Mevcut Linux dağıtımlarından ve rakip diğer işletim sistemlerinden daha kolay kurulabilen ve kullanılabilen bir işletim sistemi olması.

Sırf sistem için yazdıkları araçlara bakarak ve 2009 sürümü ile gelecek araç ve güncellemeri düşünerek bunu becerdiklerini söyleyebilirim. Aslında söyleyemem çünkü önerme yanlış, asla en kolay dağıtım diye birşey olmaz, KDE'yi kullanamayan biri çıkarsa ya da sürücü sorunu olan biri olursa ne olacak? Önermenin yanlış önerildiği bir yana kurulum ve kullanım çok kolay. Bu tamamdır.

Araç temelli ve teknoloji merkezli bir tasarım yerine görev temelli ve insan merkezli bir yaklaşımla ve esnekliği ve yüksek performansı sağlayabilecek modüler bir yapıda tasarlanması.

Bunu tam anlayamadım aslında, Pardus'un ana reklamı zaten kendisine özgü sistem araçları. Teknoloji merkezli olmadığı doğru, Fedora'dan olabildiğince uzak bir dağıtım Pardus. Performansı iyi ama hiç esnek değil - ki bu biraz da deposunun darlığından geliyor. Buna eh işte diyebilirim. Elbette modüler, Linux modülerdir; ama kendi araçları da modüler sayılabilir buna ek olarak. Esnekliği becerememişler sadece.

3 vizyon ve 3 hedeften, 1 vizyon ve 2,5 hedef başarılmış. 6 yılda iyi sayılabileceğini sanmıyorum. Ama sadece 3 ana sürüm çıkardılar. Bu da başka bir sorun, çok yavaş ilerliyorlar. Windows'dan gelenlere hızlı gelebilir ama değil. En azından ana sürümlerine kernel updateleri sunabilirler isteğe bağlı ama onu da yapmıyorlar.

Pardus ile yıldızlarımın asla barışmamasına neden olan şu tavırları ama: "Linux temelli bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturma işine girilmesine karar verilmiştir." Sitelerinde böyle yazıyor.

Ulusal işletim sistemi dağıtımı. Ne demek bu? Şu anda her hangi bir ulusun kabul edebileceği kadar çok yönlü olmadığı ortada ama bunu geçersek bir Linux dağıtımı nasıl bir ulusa ait olabilir ki? Forumlarında özellikle çok kötü durumlar yaratıyor bu bakış. Pardus eleştirmeyi vatan hainliğine kadar çıkaranlar bile vardı birkaç yıl önce. Tamamen milliyetçiliğe oynarak emperyalist olmayan, milli, özgür işletim sistemi gibi sloganlarla geliyorlar fanboyları, tüm Linux çevrelerine saygısızlık ediyorlar. Bunu sorun olarak görmüyor çoğu kimse ama ülkedeki milliyetçiliği sömürmek pek de hoş değil. Gerçi bunu yapanlar temel olarak fanboylar olduğundan affedilebilir bir yere kadar ama Pardus ekibi de buna izin veriyor.

Sistem araçlarına gelirsek:

1 - ÇOMAR (COnfiguration MAnageR), sistemin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar otomatik bir biçimde yapılmasını sağlayan, kullanıcılara bir yetki kontrolü dahilinde bu ayarları basit ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sağlayan bir yazılımdır.

Bu yeterli değil hala. Rakipleri YaST ve Mandriva Control Center ne de olsa. Ama dediğim gibi daha önce de, şu anki hedef kitlesi için yeterli. Arayüzü Tasma'nın KDE ile entegre olmuş olması hoşuma gitmiyor, ya Openbox kullanmak istersem, ya da Gnome? Dur ama, Pardus onları adam gibi desteklemiyordu zaten değil mi? İleriyi düşünerek düzeltimesi gereken bir sorun aşırı KDE merkezli olması.

2 - PiSi (Packages Installed Successfully as Intended), Ulusal Dağıtımın paket yönetim sistemidir. Kaynak paketlerden ikili paketler oluşturur ve bunları bağımlılıklarını takip ederek kurup kaldırabilir. Kaynak tanımları orjinal kodların kopyalarına gerek kalmadan, bir sürüm yönetim sistemi üzerinde tutulabilir.

Bunun potansiyeli o kadar büyük ki kendi Linux dağıtımımı kurup kullanmak istiyorum yani. Paketleri update ederken tüm paket yerine sadece değişmiş kısımları indirebildiğini söylüyor. Bağımlılık kontrolü de epey iyi. Smart Package Manager desteği görmek hoşuma giderdi. Bu paket sistemini kullanmayı çok istiyorum aslında. Benim gözümde yine de Arch ile yarışamaz ama kulvarları farklı yani. Ama Gentoo kökenlerine gülümseyip kaynak kodu desteği de gelebilir belki, çok hoş olurdu, değil mi?

3 - Ağ Yöneticisi, Pardus'un çeşitli ağ ortamlarına kolayca bağlantı kurması amacıyla geliştirilen bir uygulamadır. Tasma altından çalıştırılan bu yazılım, bir kaç tıklama ile ethernet, modem ya da kablosuz ağlara bağlantı kurabilir.

Yeterli değil. DNS ayarları iyi. Ağ ayarları yetersiz, pppoe gibi biraz daha gelişmiş yetenekleri yok. Ağ yönetimi açısından yetersiz.

4 - Disk Yöneticisi sisteminizde bulunan disklerin ve disk bölümlerinin açılış sırasında sizin kullanımınıza sunulmak üzere hazırlanması ile ilgili ayarları yapabilmenizi sağlar. Disk ayarlarını sizin seçiminize göre değiştirebileceği gibi, otomatik olarak da gerçekleştirebilir.

Bu ilginç ve güzel birşey ama eksik. Diğer tüm Linux dağtımlarında da görebiliriz bence KDE 4 versiyonu çıkınca. /etc/fstab için GUI ama sadece harddiskleri ayarlayabildim ben fakat benden kaynaklı olabilir öyle olması (benden kaynaklıysa söyleyin). NFS desteği falan da yok benim görebildiğim kadarıyla. Tamamlanırsa tüm masaüstü Linux dağıtımlarında standart bile olabilir.

5 - Pardus Güvenlik Duvarı, Pardus 2007 ile gelen bir güvenlik aracıdır. Bir kaç tıklama ile kolayca port ya da makine bazında engelleme yapabilir. Kolay arayüzü sayesinde istenen kaynakların engellenmesi mümkün olur.

Bu kesinlikle yetersiz. Hiç bir özelliği yok neredeyse. Sadece düz port açma-kapama yapabiliyordu son baktığımda. 2009'da kesinlikle gözden geçirilmesi gerekiyor.

6 - Müdür bilgisayarınızda hangi servislerin kurulu olduğunu görmek, bunların açılışta başlayıp başlamayacağını ayarlamak, servislerin çalışma durumunu denetlemek, gerektiğinde yeniden başlatmak gibi ayarları yapmanızı sağlar.

İyi buda. Terminal varken ne işe yarar bilmiyorum ama (zaten servisleri kurcalayacaksan terminal'i kullanmayı bilirsin sanırım, buna da bakmazsın) işe yaramaz diye kesip atmak olmaz tabii. Güzel birşey, hoş. Sevimli hatta.

Bunların dışında bir de kullanıcı yöneticisi ve grub ayarları yapan bir aracı var. Her hangi bir fazlalıkları ya da eksiklikleri yok.

İstekli benimki kadar fazla olmayan sıradan bir masaüstü kullanıcısını tatmin edeceğini düşünüyorum. Benim de yüzümü güldüren birkaç şeyi oldu. Mesela Amarok'un açılış ekranını özelleştirmişler. Detaya önem gösteriyorlar ama eleşti yazdığımı da unutmayarak o zamanı daha önemli şeylere harcayabilirlerdi diyorum.

Topluluğa geri dönersek, forumlarındaki "Gönüllü Çalışmalar" bölümü çok çocukça geldi. Ağırlıklı olarak duvar kağıdı, simge gibi şeyler var. Ama yine de tebrik etmek lazım bir yerde, en azından kullanıcıları şevkli. Ama benim gibi Arch'dan gelen bir misafiri tatmin etmesini beklemem doğru olmaz sanırım. Topluluk şimdiye kadar gördüğüm en çömez topluluklardan biri, ama yine de sabırla cevap verenler var destek bölümlerinde. İşin beni en çok rahatsız eden tarafı topluluk üyelerinin genelde dil bilgisi kurallarına uymaması. Sanırım destek vermeye çalışanlar X Server 1.6'ya geçiş hakkında kabuslar görmeye de başlamışlardır.

Evet, kurulum ya da yanında gelen programlara değinme iktiyacı duymuyorum, program değiştirilir, kurulum da sorunsuz.

Hoşçakalın.

[di]

Yazida takildigim tek kisimla ilgili yazacagim;

Linüks degil, linuks diye telafuz ediliyo.

Su linki de ekleyeyim hatta : http://www.paul.sladen.org/pronunciation/torvalds-says-linux.ogg

[GERGE]

edit: ????

:):):)

[di]

Eheh olur o kadar. Linüx yazdim bi ara sonra duzelttim.

[Sypro]

Pardus hakkında konuşmak istemiyorum, zira gelip eski elemanlar bıdı bıdı ediyor can sıkıyor falan filan. Çekemem kimseyi.

Linux konusuna gelince de kimileri linuks kimileri linıks diyor; ama kesin olan şey linüks ya da laynıks olmadığı.

[di]

Abi daha ne tartismasi allaskina. Yaraticisi "linuks" diye okuyor, telefuz ediyor iste.

[senko]

LİNAKS

[dasaaa]

benjamin linux.. open source bi karakter

[BabacumMostors]

lemur - lemür

[haydari]

yıkmak yapmaktan daha kolaydır. anlamaya çalışmak, karşı çıkmaktan daha zordur. milli savunma bakanlığı farklı bir sürümü kullanıyor. bunun gibi sürümler diğer kurumlara da hazırlanıyor. ülke için bir linux hazırlanıyor, en başta linux'çular karşı çıkıyor.

pppoe yok mu ? alalh alalh ben herhalde başka bir şey kullanıyorum.

[Milamber]

2 forumda birden başlık açtında ikisini birden takip ediyon mu? :D ona göre cevap yazayım. ppoe şu usb modemler için gerekli bir paket var o deil mi? kurulu geliyorda arayüz yok eğer onu diyorsan konsoldan hallediyorsun.