Tork

[Leadman]

Tork'un ne demek olduğunu bir türlü anlayamadım.

Okuyorum hepsini ama anlam veremiyorum. Ne oluyor bu tork ve fizik yoksunu bir insana bunu nasıl açıklayabilirsiniz?

[sipeyskeyk]

DİZEL GÜÇ

[sipeyskeyk]

uzun uzun yazmaya üşendiğimden torkun ne olduğu, araç performansı-tork ve beygir gücü-tork ilişkileri gibi kamuoyunun zihninde netleşmemiş kavram ve bağıntıları aralarında doğrudan bağlantı bulunmayan maddeler halinde irdeleyerek geçiş cümlelerinden ve bağlantı kavramlarından kendimi kurtarmak niyetindeyim.

buyrun.

i. tork en basit ve en naif anlatımıyla hemen hepimizin ne olduğunu gayet iyi bildiği ve kavradığı kuvvet'in dönen versiyonudur.

ii. beygir gücü ile tork arasında devir sayısı ile orantılı bir ilişki bulunur. beygir gücü torkun devir sayısı ile çarpımı ile orantılıdır. yani güç ve tork birbirlerinden bağımsız değildirler, bir motorun yüksek beygir gücüne sahip olması genelde torkunun da yüksek olacağına işaret eder.

iii. "güç önemli değil abi mühim olan tork" söylemi 40 tonluk bir beton bloğu hareket ettirip ettiremeyeceğinizi tartışıyorsanız önemlidir. teorik olarak her motor uygun dişli oranları ile istenilen her torku yüke iletebilir. misal 10 nm tork üretebilen bir motorla 10000 nm'lik bir yükü hareket ettirmek istiyorsanız tek yapmanız gereken aralarında 1:1000 oranı bulunan iki dişli kullanmaktır. lakin bu sefer de devir sayınız 1000'de birine düşer.

iv. "tork önemli değil abi mühim olan beygir gücü" söylemi de tork ve güç arasındaki aynı ilişkiler dolayıyla ölü doğmuş bir söylemdir.

v. tork bir atletin her bir adımda kendisini ne kadar kuvvetli ileri itebildiğinin, beygir gücü ise bu kuvvetli itmeleri ne sıklıkla tekrar edebildiğinin ölçüsü olarak düşünülebilir. hızlı adım atan ama kuvvetsiz bir atlet bir sürat yarşında ne kadar iddialı olabilirse yavaş ama güçlü adımlarla ilerleyen bir atlet de ancak o kadar başarılı olabilir.

vi. kısa zamanda hızlanmak gibi bir hedefe doğrultusunda hareket eden bir sürücünün stratejisi yola iletilen torku sürekli mümkün olan maksimum değerinde tutmaya çalışmak olmalıdır. arabalar tek vitesli olarak üretiliyor olsalardı bu iş gayet basit olurdu; aracı maksimum torku ürettiği devire getirir ve sabitler, hızlanmasını beklerdik. her ne kadar araçlar genelde tek vitesle üretilmiyor olsalar da bizim gütmemiz gereken strateji yine de aynıdır: yola iletilen torku maksimumda tutmak.

vii. vitesli bir arabada yola iletilen gücü hangi vites değiştirme zamanlamasıyla maksimumda tutabileceğimizi bulabilmek için temelde iki bilgiye ihtiyacımız vardır: motorun tork eğrisi ve şanzıman dişli oranları. bu bilgiler elimizdeyse şöyle bir hesap yaparız: arabanın tork değerlerini her vitesin dişli oranı ile tüm devir aralığı boyunca çarparız. misal motor r1 devirde t1, r2 devirde t2, r3 devirde t3 torklarını üretiyor olsun. dişli oranları da 1. viteste o1, ikinci viteste o2, üçüncü viteste o3 olsun. önce o1.t1, o1.t2, o1.t3, o2.t1,......,o3.t2,o3.t3 değerlerini hesaplarız. sonra bunları devir ekseninde yerlerine koyarız. vites değiştirmemiz gereken yerler, bir üst vitesin dişli oranı-tork çarpımının bir alt vitesin aynı çarpımını geçtiği yerlerdir.

viii. genelde turbo beslemesi vs. olmayan motorlarda tork eğrisi düşük devirlerden itibaren yükselmeye başlar, motorun karakteristiğine bağlı bir devirde tepe yapar ve sonra azalma eğilimi gösterir. beygir gücü devir ile torkun çarpımıyla orantılı olduğundan o da benzer bir grafik takip eder. tepe değerden sonra tork yavaşça azaldığından ve devir artmaya devam ettiğinden genelde maksimum güç, maksimum torktan bir kaç yüz devir daha yukarıda elde edilir. yine genelde maksimum gücün elde edildiği devir arabanın kırmızı çizgisine gayet yakındır; dolayısıyla iyi ivmelenmek isteyen biri hiç bu hesaplara girmeden kırmızı çizginin bir kaç yüz devir altında vites değiştirerek belki bir şeyler başarabilir.

[goldbären]

güzel demişsin.

devir tork devri :P buraya da yazayım

[Aluriel]

asdfsa

[paramecium]

Selam,

S2000 vs Opel Vectra 2.0 kıyaslarsak? İkisi de atmosferik motor sonuçta. HP ve Tork açısından kıyaslama tabi ki.

Saygılar.

[Mr_Hand]

s2000'de sıkıştırma oranları belli ki daha yüksek, zaten çevirdiği devir de çok daha yüksek. muhtemelen GM motoruna göre daha yüksek devirlerde optimum torkunu üretiyordur.

[paramecium]

Selam,

O halde devir ile tork arasında bir oranlama yapmak yanlıştır. Yine de araştırayım.

Saygılar.

[Mr_Hand]

bana daha bir çok etken (pistonun katettiği yol, oda çapları, krank açıları, oda basınçları vs.) var gibi geliyor ama neyse, meendiz değilim :D