Bulanık Mantık

[Whiskey]

Mekatronik dersinde bahsedildi baya ilgi çekici bi konu bi

[spo1=Konuya Genel Giriş]Diğer adıyla saçaklı mantık ya da ingilizcesiyle Fuzzy Logic. Bilgisayarlar insan beyni gibi akıl yürütemezler. Bilgisayarlarda sıfır ve bir dizilerine indirgenmiş kesin gerçekler ve doğru yada yanlış olan önermeler kullanılır. İnsan beyni ise, "serin hava", "yüksek hız", "genç kız" gibi belirsizlik yada değer yargılarını içeren bulanık anlatım ve iddiaların üstesinden gelebilecek biçimde akıl yürütebilir. Ayrıca insan, bilgisayarlardan farklı olarak, hemen her şeyin ancak kısmen doğru olduğu bir dünyada akıl yürütmek için sağduyusunu kullanır.
Bulanık mantık, belirsiz bir dünyanın gri, sağduyulu resimlerini üretmeleri için bilgisayarlara yardımcı olan bir makine zekası biçimidir. Bulanık mantığın kilit kavramını mantıkçılar ilk olarak 1920'lerde "Her şey bir derecelendirme sorunudur" diyerek ortaya attılar.
Bulanık mantık, "sıcak" ya da "hâlâ kirli" gibi kavramlar kullanır ve bu sayede, hangi hızla çalışacağına ya da programlandığı bir aşamadan diğerine ne zaman geçeceğine kendisi karar veren havalandırma, çamaşır makinası ve benzeri aygıtları yapabilmeleri için mühendislere yardımcı olur. Matematikçilerin elinde bir sistemin girdilerine yanıt verecek özel algoritmalar bulunmadığında, bulanık mantık belirsiz niceliklere başvuran "sağduyulu kurallar" kullanarak sistemi denetleyebilir ve betimleyebilir. Bilinen hiçbir matematiksel model bir kamyonun yükleme yerinden park yerine gidişini, kamyonun hareket noktası rasgele seçilebiliyorsa yönetemez. Oysa gerek insan, gerekse bulanık mantık sistemleri "Kamyon biraz sola dönerse sende biraz sağa çevir" gibi pratik, ancak kesinlik taşımayan kurallar kullanarak bu doğrusal olmayan (nonlinear) kılavuzluk işlemini gerçekleştirebilir.
Bulanık mantığın uygulama alanları kontrol sistemlerinin de ötesine uzanmaktadır. Geliştirilen son teoremler bulanık mantığın ilke olarak , ister mühendislik, ister fizik, ister biyoloji ya da ekonomi olsun, her türlü konuda sürekli sistemleri modellemek üzere kullanılabileceğini göstermektedir. Çoğu alanda, bulanık mantıklı sağduyu modellerinin standart matematik modellerinden daha yararlı ya da kesin sonuçlar verdiği görülmektedir.[/spo]

[spo2=Avantaj ve Dezavantajlar]Bulanık Teorinin Avantajları
1.İnsan düşünme tarzına yakın olması,
2.Uygulanışının matematiksel modele ihtiyaç duymaması,
3.Yazılımın basit olması dolayısıyla ucuza mal olması.
Bulanık Teorinin Dezavantajları
1.Uygulamada kullanılan kuralların oluşturulmasının uzmana bağlılığı,
2.Üyelik fonksiyonlarının deneme - yanılma yolu ile bulunmasından dolayı uzun zaman alabilmesi,
3.Kararlılık analizinin yapılışının zorluğu (benzeşim yapılabilir).
İnsanoğlu icat ettiği pek çok şeyi doğadaki benzerlerinden ilham alarak geliştirmiştir, bizim konumuz da yapay zeka olduğuna göre, öncelikle zeka yetisine sahip tek organ olan beyini inceleyerek işe başlamalıyız...
İnsan beyni, birbiri ile karmaşık ilişkiler içinde bulunan 3 paund’luk bir nöron hücreleri kitlesidir. Tüm aktivitelerimizi kontrol eder, yaradılışın en görkemli ve gizemli harikalarından biridir. İnsan zekasını, duyuların yorumunu, hareketlerin denetimini oluşturur. Bu inanılmaz organ bilim adamlarını olduğu kadar, bilim dışında olanları da şaşırtmaktadır. Beyin üzerine duyulan büyük ilgi ve konu üzerinde yapılan çalışmalar, yeni başlamış değildir. İnsanda ve diğer canlılarda yaşamsal faaliyetlerin yerine getirilmesinde merkez konumunda bulunan beyin üzerindeki çalışmalar yüzyıllardır yapılmakta ve bugün de tam olarak anlaşılamadığı için içinde bir çok disiplin içeren nörolojik bilimler alanında çalışmalar hızla devam etmektedir.
İnsan beynindeki bir nöron:
Beynimizin sadece 1 cm3’ünde, bir trilyon bağlantıya sahip, 100 milyar sinir hücresi (nöron) bulunmakta ve bu nöronlar arasında her bir saniyede 10 milyon x milyar kere uyarı gerçekleşmektedir. Bütün bunlar beraberce yaklaşık 1300 gram ağırlığında, sınırsız kompleks bir kimyasal fabrikada gerçekleşmektedir. Bu fabrika içerisinde hücreler arası bağlantılar ve etkileşimler ve bu etkileşimi sağlayan elektriksel etkiler ve kimyasal maddeler hafıza sistemimizin temelini teşkil etmektedir. Bu sinir hücreleri bir bilgisayarın işlemcisine göre kat kat yavaş çalışmaktadırlar, ancak insan beyninin gücü bu milyarlarca hücrenin aynı anda ve beraberce (paralel olarak) çalışabilmesinden kaynaklanmaktadır. [/spo]
[spo3=İlgili Kaynaklar]1/ ALTAŞ, İ. H. (1998): The Effects of Fuzziness in Fuzzy Logic Controllers”, 2nd
İnternational Symposium on İntelligent Manufacturing Systems, August 6-7, (211-220), Sakarya University, Sakarya.

/2/ BÜYÜK LAROUSSE, Sözlük ve Ansiklopedi (1986), 15.cilt, (7860-7861), Lib­rairie Lorusse, İnterpress Basın ve Yayıncılık A.Ş. İstanbul.

/3/ CHEN, C. H. (1996): Fuzzy Logic and Neural Network Handbook, McGraw­Hill. mc. , New York.

/4! FULLER, R. (1995): Neural Fuzzy Sistems, Abo Akademi, Abo.

/5/ GÜRKAN, 0. (1983): Jeod

[Whiskey]

[spo1=Biraz daha ayrıntı]BULANIK MANTIK ?

Günümüz bilimi Aristo mantığı temeli üzerine inşaa edildi. Pek çok insan için bilim Aristo mantığı demek! Bu mantığa uymayan herşey kolayca bilim dışı damgası yiyebilir. Bu yaklaşım tarzı, özellikle problemlerin çözümünün varsayımlar üzerine dayandığı mühendislik bilimlerinde hakimdir.[4]
Ancak hayat Aristo mantığına ve onu kayıtsız şartsız kabul etmiş mühendislere karşı oldukça acımasızdır. Uzun çalışmaların ürünü her formül, her hesap saklanamayan bir gerçekle: Hata Katsayısı ile gelir. Yakın zamana kadar ateşli bir bilim savunucusunun mühendislik bilimlerinde bu gerçeği görmezlikten gelmek dışında bir şeçeneği yoktu.[4]

Bulanık mantık (Fuzzy Logic) kavramı ilk kez 1965 yılında California Berkeley Üniversitesinden Prof. Lotfi A.Zadeh'in bu konu üzerinde ilk makallelerini yayınlamasıyla duyuldu. O tarihten sonra önemi gittikçe artarak günümüze kadar gelen bulanık mantık, belirsizliklerin anlatımı ve belirsizliklerle çalışılabilmesi için kurulmuş katı bir matematik düzen olarak tanımlanabilir.[5] Bilindiği gibi istatistikte ve olasılık kuramında, belirsizliklerle değil kesinliklerle çalışılır ama insanın yaşadığı ortam daha çok belirsizliklerle doludur. Bu yüzden insanoğlunun sonuç çıkarabilme yeteneğini anlayabilmek için belirsizliklerle çalışmak gereklidir.[6] Artık bilimsel hesaplamalar da, gerçek yaşamın belirsizliğini bilimsel doğruluktan taviz vermeden içlerinde barındırabileceklerdi. Bu alanda karşılaşılan en büyük zorluk yöntemde değil bunu uygulayacak kişilerin önyargılarının kırılmasında ortaya çıktı.[4]

Öyle ki, Prof. Lotfi A.Zadeh'nin çalışmaları Batıda görmezden gelindi. Ta ki Japonlar, Aristo mantığı ile yapılması olanaksız, muhteşem ürünlerle ortaya çıkana kadar. [4]

Kısaca, bulanık mantık teorisi: Aristo mantığının siyah-beyaz ikilemine karşılık, Prof. Lotfi A.Zadeh'nin grinin çeşitli derecelerinin varlığını bilimsel olarak ifade edebilmesidir. [4]

İsminin insanlarda çağrıştırdığının aksine bulanık mantık belirsiz ifadelerle yapılan, belirsiz işlemler değildir. Gelişmiş bir olasılık hesaplama yöntemi de değildir. Aslında, modelleme aşamasında değişkenler ve kuralların esnek belirlenmesidir. Bu esneklik asla rastgelelik yada belirsizlik içermez. Nasıl bir lastik içinde bulunduğu duruma göre şeklini değiştirirken bütünlüğünü ve yapısını koruyabilirse, bir bulanık mantık modelide değişen koşullara değişen cevaplar verirken özündeki yapıyı muhafaza eder. [4]

Bulanık Mantık insanların her gün kullandığı ve davranışlarının yorumlandığı yapıya ulaşılmasını sağlayan matematiksel bir disiplindir. İnsanlar günlük hayatta; tam olarak tanımlanmamış ve nümerik olmayan dilsel niteleyiciler (soğuk, hafif soğuk, ılık, sıcak, çok sıcak vb. gibi) kullanarak kararlar verir ve problemlerini çözerler.[1]


Bilgi tabanlı sistemler (Knowledge Based Systems) günümüz karmaşık sistemlerinin denetlenmesinde de önemlerini arttırmışlardır. Matematiksel modellerin çıkartılmasını gerektirmeyen bilgi tabanlı sistemler bu özellikleri sebebiyle tıp, denetim, ve hatta ekonomi gibi birçok farklı alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Bulanık mantık ise sayısal değerlerin sözsel ifadelerinden yola çıkarak bilgi tabanlı denetleyiciler arasında insan düşünce yapısına yakınlaşmayı sağlamıştır. Bu tür sistemler tek başlarına kullanılabildikleri gibi diğer modern veya klasik sistemlerle de kullanılabilmektedir. [2]

Bilim için oldukça yeni olan bu mantık, gerek bilimsel alanda, gerekse hayatımızda oldukça önemli gelişmelerin kapısını aralamıştır. [4]

Bizim neslimiz, bilimin Aristo çıkmazından kurtulmasının muhteşem sonuçlarını yaşayarak öğrenecektir.[4][/spo][signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[Qui]

Teşekkürler, harika bir konu! Oldum olası bu konuya ilgi duymuşumdur. Hiçbir zaman detaylı araştırma yapmamış olsamda insan beynine biraz daha organik bakabilen (yukarıdaki yazıya göre) biri olarak bunun çok da imkansız olmadığını düşünüyorum.

İnsanın düşünsel sürecide kabaca 0 ve 1'lerden oluşuyor. Yani nöronlarda dolaşan elektrik dalgalarından ve bunların iletilmesini sağlayan nöronların birleşim noktalarından.. Ama ne yazıkki bilim (nörolojiyi suçlayabiliriz) çok yollar kat etmiş olsada beynin işleyişini henüz 0 ve 1 noktasına kadar indirgeyemedi.

Sonuç olarak bulanık mantık" denilen ve yukarıda örneklerle anlatılan şeyin (ilk defa bu tanımlama ile karşılaştım) aslında oldukça karmaşık bir etki - tepki (yada algı - cevap) mekanizmasının ürünü olduğunu ve bir gün bunun taklit edilebileceğini düşünüyorum.[signature][hline][email protected] icq narcosis shab prion

[Finrod]

bu bolumde gordugum su ana kadarkı en anlamlı topıktı bence :)[signature][hline]Ve Buddha onlara dedi:
"-Size benim kim olduğum sorulduğunda, ne cevap vereceksiniz?"
Onlar dediler:
"-Sen bizim varoluşumuzun temelindeki eskatalojik manifestasyon ve açıklanan öz benliğimiz bağlamının ontolojik temelisin."

Ve Buddha cevap verdi:
"-HA!?"
msn

[Kojiroh]

Düşüncenin somut tanımı yapılabilirse, yapay zekanın, ilk defa karşılaştıı bi durumda uygun hareket edilebilmesi sağlanabilir bence. Bi nevi anahtar-kilit ilişkisi gibi; yapay zeka, karşılaştıı şeyi tamamen sarmalar ve çözer. Tabi bunun için, önceden tanımlanmış şeylerle yüklü olması gerekebilir zekanın.[signature][hline]Today has born the seventh one
Born of the woman the seventh son
And he in turn of the seventh son
He has the power to heal
He has the gift of the second sight
He "is" the chosen one
So it shall be written
So it shall be done...

[Finrod]

İlk defa karsılastıgı bır problemi vs. ile gecmıs deneyımlerını karsılastırarak cozebılır bence;)[signature][hline]Ve Buddha onlara dedi:
"-Size benim kim olduğum sorulduğunda, ne cevap vereceksiniz?"
Onlar dediler:
"-Sen bizim varoluşumuzun temelindeki eskatalojik manifestasyon ve açıklanan öz benliğimiz bağlamının ontolojik temelisin."

Ve Buddha cevap verdi:
"-HA!?"
msn

[NoTwisT]

Büyük bir adımdır belki ama insan beynini taklt etme, düşünebilen makinalar gibi şuan için ütopik düşüncelere ne kadar uzakta olduğumuzun aciz bir göstergesidir.

Konuyla ilgilenenler Uzman Sistemler ve Yapay sinir ağlarını da araştırabilirler. İlgilerini çekecektir.

[paramecium]

selam,

ben hala nasıl sorusunun cevabını alamadım :)

değişken ortam ve koşullara göre tepki verebilen bir sistem düşüncesi oldukça kompleks bir yapıyı ortaya çıkarıyor. bana göre işin temelinde analog kontrol yatıyor ama bulanık mantıkta analoga göre biraz daha gizemli bir nokta var. şuan için bunun ne olduğunu öğrenemedim.

fuzzy logic bulaşık ve çamaşır makinalarını hatırlıyordur sanırım herkes :)

bir bulanık mantık, ikincisi kaos. enteresan konular hep.

saygılar.[signature][hline]Vorsprung durch Technik
1997 A4 1.8T quattro 150HP manuel

[Whiskey]

Bence olayı aristo mantığından tamamen soyutlayıp 0 1 eksiktir yanlıştır yada çok kalıpsaldır demek yanlış.Qui'ninde bahsettiği gibi bilimin uzanamadığı yerde 0 1 in yattığını kabul etmemek ve insan beyninin bahsedilen bulanık mantık üzerine inşa edildiğini söylemek yanlış yada eksik olur.
Bulanık mantığın temeli kabaca fonksyon mantığına paralel gibi geliyo bana bağımlı bi y değişkeninin (insanın yada bi sistemin)
milyonlarca bağımsız değişkene bağlı olduğunu ve buna bağlı olarak şekillendiğini düşünelim bunu modellemek yazının aksine aristo çıkmazından kurtulmak değil aristo mantığının üzerine birşeyleri ilave etmek bilimi biriktirmektir.
Bahsettiğim fonksyonun matematik modelini çözmek oldukça komplekstir hatta bunu oluşturmak bile hayranlık duyulacak zeka ve bilgi birikimi gerektirir ancak gelişen yeni çözüm metodlarıyla nümerik analizlerle bunların çözüleceği günleri hayal edebiliyorum bana ütopik gelmiyo kesinlikle.
Ancak takıldığım nokta şudur insan beyninin tasarladığı bi sistem (oluşturup çözdüğü matematik model) bi gün insan beynini geçebilir mi ? olayın bu kısmı bana biraz ütopik geliyo ....[signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[Whiskey]

[spo1=Bulanık küme sistem ve teknolojisi]BULANIK KÜME, SİSTEM VE TEKNOLOJİSİ

Gün geçtikçe etrafımızda bulunan belirsizliğin nesnel olarak incelenmesi için alışıla gelmiş yöntemlerin dışında bilimsel yöntemlere duyulan ihtiyaç artmaktadır. Özellikle bu belirsizlik durumları arasında sözel olanlar için Lütfü Asker Zade tarafından en uygun yöntembilim esasının küme elemanlarına değişik üyelik derecelerinin verilmesi ile olacağı belirtilmiştir. Aristo mantığına göre çalışan klasik küme kavramında bir öğe bir kümeye ya aittir ya da değildir. Bir öğeden diğerine geçiş keskin ve aniden değişen üyelik dereceleri sayesinde olmaktadır. Bulanık kümelerde ise bu geçiş yumuşak ve sürekli bir şekilde olmaktadır. Bu geçişte hayal gücü ve sezgi gibi görüşler büyük rol oynar. [3]

Bulanık Mantık Temeli Bulanık Küme Kuramı'na dayanır (ZADEH, 1965). Geleneksel mantık sistemi yalnızca 1 ve 0 üzerine kuruludur. Doğru veya yanlış vardır. Bu ikisinin arası yoktur. Belirsiz bir problemin çözümü güçtür. Bulanık Mantık sisteminde de 1 ve 0 değerleri vardır. Bununla birlikte 0 ile 1 arasındaki değerler de kullanılır. Doğru ya da yanlışın ne kadar doğru ya da ne kadar yanlış olduğu belirlenebilir. Bulanık Mantık Olasılık Teorisinden farklıdır. Olasılık'ta problemin kendisi tanımlıdır.[1]

Bulanık sistemler, teorik ve matematik aksiyomlu yaklaşımlardan bağımsız bir çözüm algoritması temsil ettiğinden, bir sistemin modellenmesinde yaklaşık ve kolay çözünürlük verirler. Elde edilebilen tüm sayısal ve sözel bilgiler çözüm algoritmasına katılarak anlamlı çözümlere varılabilir. Bu bakımdan bulanık yöntem uzman kişilerinde vereceği sözel bilgileri işleyerek toptan çözüme gitmeye yarar.[3]

Fuzzy kuramının merkez kavramı fuzzy kümeleridir. Küme kavramı kulağa biraz matematiksel gelebilir ama anlaşılması kolaydır. Örneğin "orta yaş" kavramını inceleyerek olursak, bu kavramın sınırlarının kişiden kişiye değişiklik gösterdiğini görürüz. Kesin sınırlar söz konusu olmadığı için kavramı matematiksel olarak da kolayca formüle edemeyiz. Ama genel olarak 35 ile 55 yaşları orta yaşlılık sınırları olarak düşünülebilir. Bu kavramı grafik olarak ifade etmek istediğimizde karşımıza şekil deki gibi bir eğri çıkacaktır. Bu eğriye "aitlik eğrisi" adı verilir ve kavram içinde hangi değerin hangi ağırlıkta olduğunu gösterir.

Bir fuzzy kümesi kendi aitlik fonksiyonu ile açık olarak temsil edilebilir. Şekilde görüldüğü gibi aitlik fonksiyonu 0 ile 1 arasındaki her değeri alabilir. Böyle bir aitlik fonksiyonu ile "kesinlikle ait" veya "kesinlikle ait değil" arasında istenilen incelikte ayarlama yapmak mümkündür.

Bulanık mantık ile matematik arasındaki temel fark bilinen anlamda matematiğin sadece aşırı uç değerlerine izin vermesidir. Klasik matematiksel yöntemlerle karmaşık sistemleri modellemek ve kontrol etmek işte bu yüzden zordur, çünkü veriler tam olmalıdır. Bulanık mantık kişiyi bu zorunluluktan kurtarır ve daha niteliksel bir tanımlama olanağı sağlar. Bir kişi için 38,5 yaşında demektense sadece orta yaşlı demek bir çok uygulama için yeterli bir veridir. Böylece azımsanamayacak ölçüde bir bilgi indirgenmesi söz konusu olacak ve matematiksel bir tanımlama yerine daha kolay anlaşılabilen niteliksel bir tanımlama yapılabilecektir.

Bulanık Mantıklı Sistemleri(BMS) incelerken öncelikle Bulanık Mantık(BM) yada Bulanık Kümelerin tanımının yapılması gerekmektedir. Bulanık Mantık bir yöntemden çok bir düşünce yapısıdır. BMSlerde diğer BTSlerde de olduğu gibi bir bilgi tabanı vardır. Bu bilgi tabanı BMSde kullanılacak çıkarım mekanizmasının kural tabanı ve yöntemlerini ve uygulama alanı ile bağlantıyı sağlayacak olan işlevlerin değişkenlerini içermektedir. Bu bilgi tabanı içeriğini öğrenme ve adaptasyon özelliklerini kullanarak dinamik olarak değiştirebilecektir.[2][/spo]
[spo2=1.Bulanık Kümeler]1.Bulanık Kümeler[2]
Bulanık Kümeler, Klasik Kümelerin sıfır(0) ile bir(1) değerleri arasında da değerler alabilen üyelik derecelerine sahip bir genellemesidir. Yani klasik kümelerde bir eleman, bir kümeye ya tamamen dahildir(üyelik derecesi "bir") yada tamamen hariçtir("sıfır" üyelik derecesi). Ancak bulanık kümelerde bir eleman, üyelik fonksiyonlarında belirlenen derecelerle bir kümeye dahildir. Örneğin, klasik kümelerle bir BMWyi sahece pahalı arabalar kümesine yerleştirebiliriz. Ancak, bulanık kümelerle gösterildiğinde 0.8 değeriyle -ki bu değer denetleyiciyi tasarlayanın kanısını, yada diğer bir bakış açısına göre olabilirliğini(possibility) gösterebilir- pahalı arabalar kümesine dahil iken, 0.2 değeriyle ekonomik arabalar kümesinde de tanımlanabilir. Sayılar içinse alt ve üst limit arasındaki değerler NB(Negatif Büyük), Negatif Orta(NO), Sıfır(SR), Pozitif Orta(PO) ve Pozitif Büyük(PB) bulanık kümeleri kullanılmaktadır.[/spo]
[spo3=2 Kural Tabanı]2.Kural Tabanı[2]
Modellenmesi karmaşık, zor veya imkansız olan sistemlerde sözsel kurallar kullanılarak tanımlanan kontrol kuralları BMS lerin önemli bir kısmını oluştururlar. Aşağıde örneği veri

[paramecium]

selam,

said:

Örneğin :
Eğer oda sıcaklığı "yüksek" ise ısıtıcıyı "kapat".
Eğer oda sıcaklığı "ılık" ve dışarıda hava mutedil ise ısıtıcıyı "biraz" kapat.
Eğer oda sıcaklığı "iyi" ise ısıtıcıyı "ayarlama".
Eğer oda sıcaklığı "düşük" ve dışarıda hava soğuk ise ısıtıcıyı "aç".
Eğer oda sıcaklığı "çok düşük" ise ısıtıcıyı "çok aç"

bu bulanık mantık mı? bunu analog çıkış ve oransal kontrol ile yapmak gayet kolay. yoksa ben mi birşeyleri göremiyorum :)

saygılar.[signature][hline]Vorsprung durch Technik
1997 A4 1.8T quattro 150HP manuel

[Whiskey]

@paramecium : abi ben sana kontroldeki uygulamalarından bahsetsem pek cümleye dökemedim aslında vermek istediğim cevabı :)ama bak çok güzel bi örnek var.
Gerek insan, gerekse bulanık mantık sistemleri "Kamyon biraz sola dönerse sende biraz sağa çevir" gibi pratik, ancak kesinlik taşımayan kurallar kullanarak bu doğrusal olmayan (nonlinear) kılavuzluk işlemini gerçekleştirebilir.

Bu olay analog çıkış sistemini inkar etmek değil sadece karar verme aralığını daha esneterek tekdüze komutlardan kurtulmak gibi düşünülebilir.[signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[Whiskey]

[spo1=Kontroldeki Uygulamalar]KONTROLDEKİ UYGULAMALARI

+ Elektrikli ev aletleri
+ Oto elektroniği, fren sistemleri
+ Elektronik denetim sistemleri
+ Karar Verme
+ Proses Planlama
+ Kameralar [1]

1975 yılında Mamdani ve Assilian tarafından ilk defa bir buhar makinasının kontrolünün bulanık sistem ile modellenmesi çeşitli araştırma merkezlerinin bulanık mantık ve sistemlerine ilgisini artırmıştır. 1978 yılında Holmblad ve Östergaard bulanık sistem uygulamasını bir çimento fabrikasının işletilmesi ve kontrolü için yapınca, bulanık kavramlar gittikçe yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu yaygınlaşma özellikle Japonya, Singapur, Kore ve Malezya'da fazlaca kendisini göstermiştir.[3]

Bulanık mantık konusunda yapılan araştırmalar Japonya'da oldukça fazladır. Özellikle fuzzy process controller olarak isimlendirilen özel amaçlı bulanık mantık mikroişlemci çipi'nin üretilmesine çalışılmaktadır.[6] . 1980 yılından sonra Japonya'da bulanık sistem elektrikli süpürgeler, asansörler, metro, şirket işletimi ve veri tabanlarının sözelleştirilmesi gibi konularda yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır. [3] Bu teknoloji fotoğraf makineleri, çamaşır makineleri, klimalar ve otomatik iletim hatları gibi uygulamalarda da kullanılmaktadır. Bundan başka uzay araştırmaları ve havacılık endüstrisinde de kullanılmaktadır. TAI'de araştırma gelişme kısmında bulanık mantık konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Yine bir başka uygulama olarak otomatik civatalamaların değerlendirilmesinde bulanık mantık kullanılmaktadır. Bulanık mantık yardımıyla civatalama kalitesi belirlenmekte, civatalama tekniği alanında bilgili olmayan kişiler açısından konu şeffaf hale getirilmektedir. Burada bir uzmanın değerlendirme sınırlarına erişilmekte ve hatta geçilmektedir. [6]




Bulanık Mantık Yapay Zeka metotları içerisinde en çok endüstriyel uygulama alanı bulan araçtır.[1] Bulanık mantık, "sıcak" ya da "hâlâ kirli" gibi kavramlar kullanır ve bu sayede, hangi hızla çalışacağına ya da programlandığı bir aşamadan diğerine ne zaman geçeceğine kendisi karar veren havalandırma, çamaşır makinası ve benzeri aygıtları yapabilmeleri için mühendislere yardımcı olur. Matematikçilerin elinde bir sistemin girdilerine yanıt verecek özel algoritmalar bulunmadığında, bulanık mantık belirsiz niceliklere başvuran "sağduyulu kurallar" kullanarak sistemi denetleyebilir ve betimleyebilir. Bilinen hiçbir matematiksel model bir kamyonun yükleme yerinden park yerine gidişini, kamyonun hareket noktası rasgele seçilebiliyorsa yönetemez. Oysa gerek insan, gerekse bulanık mantık sistemleri "Kamyon biraz sola dönerse sende biraz sağa çevir" gibi pratik, ancak kesinlik taşımayan kurallar kullanarak bu doğrusal olmayan (nonlinear) kılavuzluk işlemini gerçekleştirebilir.[7][/spo][signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[Whiskey]

Ya böylede arka arkaya post kasar gibi oldu ama kaynak buldukça paylaşıyorum .
Yapay zeka ile ilgili detaylı bi çalışma var elimde
pm den benimle irtibata geçerseniz paylaşabilirm.[signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[paramecium]

selam,

ben benim elektronikçilere bir sorayım :) hala oransal kontrol gibi geldi bana :P whiskey seni de yoruyoruz ama almıyor işte kafa.

saygılar.[signature][hline]Vorsprung durch Technik
1997 A4 1.8T quattro 150HP manuel

[GE-TA]

paramecium,
oransal kontrol + karar mekanizması = bulanık mantık

Umarım açıkayıcı olmuştur.

Oransal kontrol tek başına bir mantık belirtmez bu yüzden kafan karıştı sanıyorum.[signature][hline]In God I Trust
For Rest I Just Test

[Whiskey]

[spo1=Bulanık Uzman Sistemler]BULANIK UZMAN SİSTEMLER

Bulanık uzman sistemler (fuzzy expert systems) lineer ve nonlineer kontrol, örnek tanıma, finanssal sistemler, işletme araştırmaları ve veri analizleri gibi v.b. birçok alanda kullanılmaktadır. Birçok sistem, bulanık sistemler yardımı ile modellenebilir ve hatta kopyalanabilir. Günümüzde dünya çapında bulanık mantığın proje ve araştırmalarla oldukça yaygınlaştığı görülmektedir.

Bunlardan bazıları:

Okyanuslarda delik açma için bulanık mantık kontrol sistemleri (bu proje, okyanusta delik açarak elmas kaynağı bulma sistemi için bir kontrol sistemi geliştirmeyi amaçlayan yaklaşımları ve konuları araştırmaktadır. Şu an, bu problem için ön hazırlık olarak uyarlayıcı bulanık mantık kontrol ve diğer geçerli çözümler değerlendirilmektedir).

Bulanık mantık ve genetik algoritma kullanılarak model tanımlama (bu araştırmanın amacı, metabolik modellerin yapısının ve parametrelerinin tanımlanması için bulanık mantık, genetik algoritma ve diğer optimizasyon tekniklerinin etkin kombinezonunu araştırmaktır).
Bulanık modelleme için optimumluma kriteri (bu projenin amacı, bulanık modellemede model karmaşıklığı ile veri uygunluğu arasında iyi bir değiş tokuş yaparak elden çıkarma yoluyla başarı için optimum kriterin geliştirilmesidir).
Yüksek boyutlarda bulanık modelleme

Tıbbi görüntülemede örnek tanıma (bu proje, yeni bulanık tanıma teknikleri ve bunların tıbbi görüntü analizine uygulanmasını araştırmaktadır).

Akıllı otoyol için olay tesbit tabanlı bulanık mantık (bu projenin amacı, eşkenar dörtgen şeklinde değişimli trafik huzursuzluğunu bulmak için bulanık mantık uygulamaktır).

Bulanık mantık, ev ya da ev yönetimine özgü ve eğlence elektroniği, teşhis sistemleri ve diğer uzman sistemler için olduğu kadar yer altı geçidi sistemlerinin kontrolü ve karmaşık endüstriyel işlemler için de yararlı bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Bulanık mantık, Birleşmiş Milletlerde keşfedilmesine rağmen, bu teknolojinin hızlı gelişimi Japonya'da başlamış ve şimdilerde ABD ve Avrupa'ya ulaşmıştır.

Bulanık (fuzzy), pazarlama için bir anahtar sözcük olmuştur. Bulanık bileşeni bulunmayan elektronik makaleler yavaş yavaş dışlanılmaktadır. Hatta bulanık mantığın popülaritesine örnek olarak, üzerine "bulanık mantık" yazılı bir tuvalet kağıdı da bulunmaktadır. Japonya'da bulanık araştırmaları muazzam bir bütçe ile desteklenmektedir. Avrupa ve ABD'de Japonların olağanüstü başarılarını yakalamak için birçok çaba sarf edilmektedir. Örneğin, NASA uzay ajansı, karmaşık liman manevraları (complex docking-maneuvers) için bulanık mantığı uygulamaya çalışmaktadır.[3][/spo]

[spo2=Sistem Geliştirme Araçları]BULANIK MANTIK - SİSTEM GELİŞTİRME ARAÇLARI

o Programlama Dilleri: C++
Paket Programlar: FuzzyTech, MATLAB Fuzzy Logic Tool Box[/spo]

[spo3=Faydalanabileceğiniz Kaynaklar]KAYNAKÇA
1. Yrd. Doç. Dr. Türkay Dereli, Gaziantep Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı seminerinden
www.gantep.edu.tr/~dereli , [email protected]

2. Bulanık Mantıklı Bilgi Tabanlı Sistemler ve Uçuş Kontrolu Uygulaması,
members.fortunecity.com/pisipisi1/Bilgisayar/Dersler/bulanik.htm

3. İTU BUMAT Bülteni, Sayı 1, Şubat 2001
www.bumat.itu.edu.tr

4. Cem Ahmet MERCAN, Bilişim Enstitüsü- Hesaplamalı Bilim ve Mühendislik
www.bumat.itu.edu.tr

5. Bulanık Mantık, 27.07.02
www.ealt.org

6. http://members.tripod.com/~Bagem/bagem/index.html

7. Bulanık Mantık, 30.04.02
www.ealt.org

8. Engin YEŞİL, Elektrik Elektronik Fakültesi
www.bumat.itu.edu.tr[/spo][signature][hline]Viski gibi asil,konyak gibi sıcak,şampanya gibi özel,şarap gibi tutkulu,kokteyl gibi muhteşem ol...

[paramecium]

selam,

ge-ta şimdi oldu :) biri teori yani karar veren kısım, diğeri ise pratik yani fiiliyat kısmı. demek ki senin anlatman gerekiyormuş ;)

PID buna mı girer peki?

saygılar.[signature][hline]Vorsprung durch Technik
1997 A4 1.8T quattro 150HP manuel

[GE-TA]

paramecium,

PID için bulanık mantığın olası özel bir durumudur diyebiliriz. Peki PID varken neden bulanık mantığı kullanayım dersen PID bulanık mantık kadar yapısal esneklik sunamıyor.[signature][hline]In God I Trust
For Rest I Just Test

[paramecium]

selam,

GE-TA, bulanık mantık için koşulları öğrenip, ilerde kullanma yetisinden bahsedebilir miyiz? mesela bu özellik bildiğim kadarıyla PID'de yok.

saygılar.[signature][hline]Vorsprung durch Technik
1997 A4 1.8T quattro 150HP manuel

[GE-TA]

paramecium,

Yapısal esneklik ile kastım oydu zaten. PID'ın adresliyemediği durumlar için de ek kurallar tanımlaman mümkün. Çeşitli giriş sinyallerini farklı yorumlamak ve çeşitli çıkış seviyeleri için farklı fiiller sunmak mümkün bulanık mantık ile. PID'in temel amacı yüksek ise düşür alçak ise yükselt şeklinde. Ani değişimlerde PID yapısı gereği sistemi yavaşlatma ya da arttırma eğilimine gidecek iken bulanık mantık ile bu aralıktaki değişimleri göz ardı ettirmek ya da tanımlanacak mantık kuralları ile farklı tavır sundurmak da mümkün.

Örneklemek gerekirse bir yolda hız limiti 50km/s olsun. Yoldaki yokuş ve inişlere göre hızı ayarlıyacak bir sistem kurduk diyelim. Eğer PID ile tasarlarsak PID yokuş ise gaz ver iniş ise frenle diye sürekli emir gönderecektir. Hızı 50'ye sabitlemek için. Ama bulanık mantık tolerans gösterebilme yetisine sahip bir yaklaşım yapabilecektir. Ne bileyim bir kasis ile karşılaşma durumunda PID amortisörleri ve fren aşınmasını hiçe sayarak hızı sabitlemeye çalışacak ama bulanık mantıkda mantık kuralları tanımlayıp hızı daha da yavaşlatıp rahat bir şekilde geçmesine izin verdirebilirsin.

Umarım sorunu doğru anladım ve cevap verebildim.

ps: Soruna geç cevap verdim Paticik'e saldırı olmuş bir türlü açamadım siteyi.[signature][hline]In God I Trust
For Rest I Just Test

[fastreloader]

Bu konu çok ilgimi çekti. Verilen bilkgiler de aydınlatıcı.

Peki bununla ilgili bulabileceğim-önerebileceğiniz ek dökümanlar var mı?