Amerikadaki büyük kriz

[UcuBe]

yanılmıyorsam 1920 lerde yaşanan ve tüm dünyayı etkileyen bir kriz olmuştu amerikada.Tam olarak nedir ne değildir.bunla ilgili bir iki kaynaakta gösterirseniz çok iyi olur ingilizce veya türkçe hiç farketmez

[unity100]

29 krizi. borsadan baslayip tum dunyayi sarmistir.

1. dunya savasi tum dunya icin buyuk degisiklik donemi oldu. 19. yy emperyalist elitist bati ustunlugu anlayisi birinci dunya savasinin yarattigi sokun ertesinde ulkelerine donen genclerin ve ulkelerinde onlari bekleyen sikinti icindeki akrabalarinin kutlamalariyla baslayan ve eski viktoryen muhafazakar degerleri ignore eden bir eglence ve yasam anlayisina donusen davranislari 20 ler dedigimiz cilginlik donemini getirdi.

bu donemde insanlar 1. dunya savasini butun savaslari bitiren savas olarak goruyorlardi. muhafazakar degerlerin toplumun yasli kesimlerinin kas catmasina ragmen giderek kalkmasi, ve ozellikle 1. dunya savasinda cephe gerisinde onemli isler yaparak aktif olmayi ogrenen kadinlarin toplum hayatinda daha cok ve faal yer almaya baslamalari buyuk bir serbesti, liberalizm, optimizm ve aktivite havasi yaratti.

iste bu hava ekonomiye de yansidi. ford un kesfettigi seri uretumin tum sanayiye de yayilmasi sonucunda artan ekonomik gelisme ve genisleme mutemadiyen artan yatirimlar ve refah ortami dogurdu. bu en cok ingiltere gibi ulkelerin muhafazakar viktoryen anlayisindan daha az nasibini almis amerikada oldu.

haliyle bu ekonomik patlama borsada esi gorulmemis artislara yol acti. resmen artiyordu. aliyordunuz hisseyi 1 yil sonra 1.5 katindan asagi getirisi olmuyordu. daha once hic olmamis bir olaydi, borsa uzmanlari herkese ne bulurlarsa almalarini tavsiye ediyordu. 'buy, buy, buy' diye bir deyim bile turedi.

fakat haliyle, ortaya bos kagitlar cikti. firmanin gucunun, reel degerinin, piyasa gucunun, karliliginin kat be kat ustunde borsa degerleri olusmustu. haliyle bazi uzmanlar uyarilar yapmaya basladilar, ama kimse dinlemedi. zaten boyle artisin akabinde kar realizasyonu gelmesi normaldi. fakat, ufak satislarla baslayan dusus, panik satislarina donustu. tarihte esi yok bunun. 1 gun icerisinde hisseler baliklama dustu. o zamanlar saniyorum bir gun icinde yuzde 10 deger kaybetme kazanma limiti gibi uygulamalar soz konusu degildi. neticede bir gunde milyon dolarlik servetler uctu gitti ki milyon dolar o gunun dunyasinda cooook buyuk bir rakamdi.

bu dusus haliyle ekonomiye aninda yansidi. isten cikarmalar basladi, insanlar 1 hafta once 5 bin dolara aldiklari luks otomobillerini 200 dolara satamaz oldu. olay bir moral bozuklugu, bezmislik ve cokuse donustu. issizlik artti. hobo kavrami ortaya cikti. insanlar goclere basladilar. shanty town denilen, orta halli olan ya da bir zamanlar varlikli olan ama ipotek ettikleri evlerine bankalar tarafindan el kondugu icin gocmek zorunda kalan insanlarin olusturdugu derme catma sehirler olustu.

tabi bundan tum dunya etkilendi. buyuk bir ekonomi sorun yasarsa tum ekonomilere yansir. tum ulkelere bu olay az ya da cok sekilde yansidi. bir sure sonra bu moral bozuklugu ve cokus sistemlerin sorgulanmasi seklinde tepkiler olusturmaya basladi ve asagi yukari her ulkede su ya da bu mahiyette radikal ve totaliter orgutler ve bunlari destekleyenler turedi.

durum 30 larin baslarinda da bir gelisme gostermedi. amerikada ozellikle kati serbest piyasacilar piyasaya devletin hic mudahale etmemesi gerektigini, serbest piyasanin kendisini duzeltmesi gerektigini savunuyorlardi ve hoover - di sanirim - da buna uygun hareket etti. zaten hafif elitist zuppe bir adamdi. fakat isler duzelmedi. bu da demokrat partiden rooseveltin pasif kalinmamasi politikasinin baskan secilmesine yol acti.

roosevelt durumu degistirdi. bu adam refah ve rahat bir kesimden gelmis olmasina ragmen bir idealistti. yaptigi cogu sey zengin ve guc sahibi kesimin zararina oldu, fakat liberalizm ve bireysel haklar acisindan yararli oldu. oncelikle devlet eliyle is yaratmak ve ulkenin islerini gormek amaciyla buyuk yapilanma projeleri baslatti. yollar, barajlar vesaireler gibi olaylar. bu cok elestirildi, komunist bir tesebbus oldugu soylendi, devletin kesesine zararli olacagi soylendi, bir seyi cozmeyecegi soylendi ama cok seyi cozdu. oncelikle issiz dolasan insanlar bu projelere basvurdular, hem para kazandilar hem de karinlari doydu. ufak ufak toplumun morali ve kendine guveni yerine gelmeye basladi. sisteme inanc artti. para kazanan insanlarin tuketim yapmaya baslamalari ekonomiye canlanma getirdi. rooseveltten onceki yonetimin krizi olusturan olayin ortaya cikisini engelleme mekanizmasi kurma cabalarina roosevelt daha radikal onemlerle devam etti. cesit cesit kurum kuruldu kisaltma adlarla, hatta bu o donem alay konusu oldu. fakat netice itibariyle tekellesme daha da azaltildi, ekonomik araclarin tepetaklak olmasini engelleyen mekanizmalar olusturuldu.

bu sekilde baslayan canlanma 30 larin ikinci yarisinda devam etti ve kriz bitti.[signature][hline].~:&:* Let the sunshine in *:&:~.

[UcuBe]

çok teşekkürler unity kardeş[signature][hline]"Ben size bir iki tane vururum ama siz beni döversiniz"

[Daesu]

Yüzlerce insan binalardan kendileri aşşa attı o dönemde . inanılmaz bi kriz yani.[signature][hline]no gay, no cry
www.fallenbishop.cjb.net
eski topic lere bakınca immune to terlik shield'im oldugunu örendim.

[Orf]

Unity'nin güzel yazısına fazlalık yapmak istemem... Ama "The Great Depression" denen bu zamandan çıkmak için Amerikalıların neler yaptıklarını hala görebilirsiniz.

Barajlar

BÜYÜK BİNALAR NY'nin pek çok dev binası o zamanlara dayanır. Ve moral düzeltme mantığı geçerlidir inşalarında.

Saygılar.[signature][hline]Fui - Up & Coming Shade
Laimes - His Dumb Bot

[Unclecan]

hoover dam'i sadece great depression'dan cikmak icin yapildigini soylemek yanlis olur gibime geliyor.[signature][hline]Playing the king in my kingdom!!!

[Orf]

Unity yazisinda Roosevelt'in yaptigi buyuk yatirimlardan bahsediyor. Buyuk projelerden, bir halkin hem moral hem de ekonomik olarak yukselmesini saglayan hala karsimizda olan Amerikan buyukluk takintisini yaratan projerlerden. Hoover Dam buna cok iyi bir ornektir. NYC deki pek cok eski bina gibi, ornegin Empire States Building.

HooverDam Great Depressiondan cikmak icin yapilmadi derken neyi kastettin anlamadim dogrusu... O bir baraj, IMF stand by anlasmasi degil :D

Saygilar.[signature][hline]Fui - Up & Coming Shade
Laimes - His Dumb Bot

[unity100]

hoover baraji edgar hooverin doneminde baslatilmis bir baraj. direk depresyonla alakasi oldugunu soylemek de biraz zor. daha ziyade bolgeye elektrik saglamak demek daha dogru olur. fakat ruzvelt bu baraji da kativerdi eldeki projelere hooverden devralinca.[signature][hline].~:&:* Let the sunshine in *:&:~.

[WogeN]

Selam,

Amerika hala krizde ama belli etmio ki :)

[_Tora_]

unity cok guzel yazmıssın ama bana bu konuyla ilgili kapsamlı bir kaynak soyluyebilirmisin kitap olsun site olsun makale olsun farketmez[signature][hline]Beşiktaş diyerek sana yüz vurduk siyahın yanına beyazı koyduk yıllardan beridir hep seninle olduk Beşiktaş sen bizim herşeyimizsin!!!

[unity100]

direk bir kaynak soyleyemem bu gune kadar edindigim izlenimlerden aklimda kalanlari sivadim postta.[signature][hline].~:&:* Let the sunshine in *:&:~.

[deviL]

ortada bir kriz varsa, savas baslatin
amerikan ekonomisinin bu buyuk depresyon dedigimiz olaydan cikip, ileriye atilmasinin savas zamani uretim/endustrinin buyuk etkisi vardi (2. dunya savasi tabii)

[Absolut]

Güzel yazı hakkaten.[signature][hline]Kalplerdeki Kaymak Profocio Web Hosting

[Pascal]

Efenim, Bu büyük Buhran dönemi Amerikada Keynes denilen bir homoseksüel ekonomistin patlama yapmasına sebebiyet vermiştir. Bu Keynes kişisi bu gibi buhranların otonom yatırımla çözüleceğini söylemiş... Kendisi bir parça başarılı olmuş ve bu krizden memleketin çıkmasına yardımcı olmuştur. Fekat işbu olay böyle bitmemiş keynesyen ekonomi 70 lerde çökmüş tekrar Liberal ekonomiye dönüş olmuştur.

Bu keynes kişisi bir çok ekonomi hocası tarafından şiririlmiş bir ekonomisttir lakin içi boş bir adamdır. Meşhur IMF de bu adamceğızın kurdurttuğu bir organizasyondur.[signature][hline]PASCAL ERA QUA

[Pascal]

Bu arada Bu Hoover barajı da sırf krizden çıkmak için yapılmış otonom bir yatırımdır. Arkadaşlarımız bu konuda şüphe etmesin. Bu dönemde Hoover barajı gibi pek çok ölü - otonom yatırım yapılmıştır. Mesela Üç ABD başkanın süliyetlerinin dağa taşa çizilmeside bu döneme rast gelir. Amaç şudur: Durgun ekonomi devlet tarafından geri dönüşümsüz yatırımla hareketlendirilir yol baraj ve benzeri otonom yatırımlarda işçi kısmısı ve taşeron kısmısı para kazanıp harcarlar ve ekonomide para dönmeğe başlar...[signature][hline]PASCAL ERA QUA

[unity100]

hoover baraji bugun bati bolgesinin buyuk kismina elektrik sagliyor. o zaman icin devrimsel bir durumdu.[signature][hline].~:&:* Let the sunshine in *:&:~.

[Absolut]

Hoover başlangıçta dahil değildi daha sonra dahil edildi diye hatırlıyorum Discoveryden hatırladığım kadarıyla.[signature][hline]Kalplerdeki Kaymak Profocio Web Hosting

[unity100]

hoover baraji daha onceden planlanan bir olaydi. j.edgar hoover baskanken faaliyete gecirildi, hoover baraja adini verdi. ruzvelt de hoover baraji adini degistirdi. sonradan yine hoover adina donuldu.[signature][hline].~:&:* Let the sunshine in *:&:~.

[Sly-One]

the black tuesday :p güzel yazı.[signature][hline]Güçlü ve şanslı olanlar genellikle yalnız olanlardır... -Xar

[ArqueRo]

bu kriz 1926 larda başladı ama tam anlamıyla 1929-30 yıllarında oldu bıde o kara perşembe olcak salı değil

amerika ingiltereye kredi verdi altın olarak ingiltere aldı aldı pund arttı ihracat azaldı. sonra amerika geri alamadı altın olarak. krediler içinde patladı bide amerikada o zamanlar arazi fiyatları artıyo diye herkes satmak ve cok para kazanmakiçin yer aldı sonra fırtına oldu içlerinde patladı. borsa ole bi taban yaptı cuk diye oturdu herkes işte özeti budur.

[lizardking]

ulem ben anlatacaktim konunun boku cikmis bilgi paylasma hevesim kursagimda kaldi.........[signature][hline]:yapma:
its better to burn out than to fade away...