Arkabahçe eziyeti ne zaman biter?

[Venator]

Evet, gerekirse yaratacaklar. Fantastik kurgu bu. Eğer yaratamıyorlarsa aynen geçirecekler. Çevirme işi öyle kolay olsaydı, kelime kelime çevirelim o zaman herşeyi oh dünya ne ala. Ayrıca yeni kelimelerin üretildiği, tamamen uydurma kelimelerin kullanıldığı tek alan arkabahçeninkiler değil, metis yayınevi yüzüklerin efendisini çatır çatır çevirmişti mesela. Yüzüklerin efendisini ilk okuduğumda türkçe-ingilizce karışık okumuştum ilk kitapla son kitap ingilizce, ikinci kitap türkçeydi ve çeviriden dolayı hiçbir eksiklik hissetmemiştim.

Ki yüzüklerin efendisi bu edebiyattaki ilktir, bu fikirlerin ilk çıktığı kitaplardan biridir o yüzden daha önce hiç fantastik kurgu okumamış birisi (bu ben oluyodum zamanında) çeviriye çok güzel uyum sağlayabilmişse o zaman bu iyi çeviridir. Halbuki şimdi kitaplara bakıyorum ve ne diyim yani, komik.

[Haplo]

Birşeyin yabancı diline alıştığınız zaman kendi dilinizdeki karşılığı komik ve saçma gelebiliyor. Bu sadece FK grubunda değil. Mesela programlama dillerinde prosedür demek yordam demekten daha kolay geliyor. Veya ben yordam deyince karşıdaki 1-2 saniyelik anlamama sıkıntısı çekebiliyor.

Bu açıdan bakınca tepkiniz anlaşılabilir.

Ama daha önce üstünde çalışılmamış, bazılarının gerçekten karşılığı olmayan kelimelere anlam bulmak çok zor bir iş. Bu insanlar samimi bir heves ve istekle bunu denemişler. Ayrıca arapça farsça diyorsunuz ama hiç ingilizce bilmeyen bir adama ingilizce karşılıklarından daha anlamlı geliyor. Yani babama Namevt desem Undead dediğim de anlayacağından daha fazla anlam ifade eder.

Ayrıca çeviri bire-bir tam türkçeye çevirmek demek değildir. FK'de ki fantastik atmosferi de yansıtmalı çeviri. Açıkcası çevirilerdeki kafiyeler, yeni üretilen kelimelerdeki söyleniş tarzı vb. benim çok hoşuma gitti. Gerçekten o havayı oluşturmak için samimi bir biçimde uğraşmışlar.

Bu açıdan bakınca dalga geçmeniz haklı değil.

Ortada bir fikir, niyet ve emek var. İyi kötü olmuş, şu olsa daha iyi olurmuş dememiz normal. Biz alışmışız eskisine demeniz normal. Bu tarz bir kültür ilk çalışmalarla değil zamanla olgunlaşır. Bu tarz çalışmalar artsa, ortak fikirler üretilse üstünde durulsa 5-10 sene içinde bayağı kullanılır ve yeni oynayan insanlara da anormal gelmez.

Hatta bu tarz bir kültürün oluşması için buna ait bir kendi jargonumuzun olması önemli. İlerde bizden sağlam eserler çıkması açısından gerekli buluyorum.

[Sparkcaster]

yüzüklerin efendisiyle karşılaştırman çok anlamsız olmuş.
orda ne var ork elf insan halfling şu bu troll felan.bugbear owlbeast displacer beast gibi şeyler yokki yüzüklerin efendisinin çevirisiyle diğerlerini karşılaştıralım

[Solgunadalet]

Gelelim yaşayan ölü kısmına. Efendiler! Undead dediğiniz şeye İngilizler bu adı vermiş ola bilir ama bu isimde İngilizce’deki isimlerşn çoğu gibi ordan buradan gelmedir. Değimlidir dikkatli okuyun ismi. ÇEVİRİ kısmında ise bizde karşılı olan yaratıklar, ki bunlar adı üstünde yaratıklardır, yani Ork ve Elf gibi olanlar hariç Türkçe’ye çevrilmesi taraftarıyım ama iyi ama kötü. Çünkü ilerde çocuklarımla oynamayı Allah ım bana nasip ederse onlarında “Baba, anne undead den damage aldım…” gibi cümleler uydurmasını istemiyorum. Efendiler bu işi ya tam Türkçe yapacağız ya tam İngilizce arasının dünyanın hiçbir yerinde yeri yok.

Evet nerde kalmıştık, undead Efendiler Fars/Arap uygarlığı İngiliz dediğiniz insanlar ormanlarda domuz kovalarken bu tarz şeylerle uğraşıp bunları isimlendirmiş bir medeniyedir. Zaten bu diyarları yaratıp içine bu canlıları koyanlar Fars, Arap, Yunan, Hint, Mısır ve aslında az da Nordik öğe serpmişleridir. Undead yaşayan ölümüdür bu demek bence gaflettir nedeni ise ölü ölü dür yaşamaz yani yaşayan ölü olmaz o zaman zaten ölü veya yaşayan olmaz… sizler İngilizce ismi okuyup hemen kafasında MUM yananlar. Bunu da kafanızda oluşturmamışsız. Arkadaşlar, Yoldaşlar, Undead kavramı ÖLEMEMİŞTİR. Yani belirli sebeplerden ötürü ya ebedi istirahatını edemeden bu dünyada yada o dünyada kalmış olması yada oradan geri getirilmesi veya gönderilmesi gerekmektedir. Bazı farazi durumların haricinde biz bu duruma yaşama diyemeyiz ve dolayısı ile biz yaşayan ölü diye biliriz. Doğru çeviri illaki Türkçe zannettiğimiz dilde yapacak isek bu yürüyen ölü, gezen ölü gibi bir şey olması gerekmektedir ve yine çünkü ki sizlerle tepişiyor olmaları onları yaşıyor kılmaz onlar ölmüş olanlardır. Ve hortlamışlar dır dirilmemiş yanı yaşama dönmemişlerdir sizinde bildiğiniz gibi bu farklı bir durumdur. Ve antik mısırlılardan daha önce kim bu kavramları yaratmış olabilir? Onlardan sonrada Araplar ve Romalılar bu terimleri onlardan almışlardır.
Bakınız simya terimleri benzer bir örnektir = el iksir size yabancı gelmemeli. Ve ya Magiler nelerdir, kimlerdir?

Bakın nasıl şimdi biz computer demiyoruz da bilgisayar diyoruz ve nasıl computer diyen ukalalar veya zamanında dili öyle alışmış olanlara nasıl yukarda dediğiniz gibi Computer ne lan hahahah lololol vışşşvışşş…. Bune ben okumuyorum diye biliyorsak ve ya bu kelimeyi yabancı karışılmıyorsak bu ta zamanında o çeviriyi yapan eli öpülesi insana borculuyuz çünkü bir çok dilde böyle bir kelime yok. Ama biz aynı vurdum duymazlığımızla o zamanlar yaşıyor olsaydık Bilgisayar ne be demez miydik. Yine ben bilgisayar dediğimde aklıma bir computer gelmiyor demez mıydık….

[Solgunadalet]

Çevirinin amacı kullandığımı dilde yeni bir jargon yaratmak olmalı bizde bilgisayara computer diyen nesil gibi kalım ama bizde sonra delenler bunları kullansınlar olmaz mı? Neden olmasın?

Bu arada yapılan en büyük hata yüzüklerin efendisinden beri yapılan dwarflara cüce denmesidir. Cüce ki bunlar saray şaklabanları gibi bir şeylerdir, Germenik ve Tolkien nin anlatmak istediği Dwarf kavramı ile bağdaşmaz ve Elflere peri demek gibi bir şeydir…

Bir başka noktada çevrilmesin aynı kalsın deniyor. Aynı kalmak diye bir şey yoktur dil bir kelime aldığı zaman onu kendi söylenişine oydurur ve onu öyle kullanır. Bakınız İngilizce burada sayabileceğimiz birçok büyü terim Latince’dir. Ve sıradan bir İNGİLİZ de onlara zaten aşına değildir. Zaten yüzlerce yıl öncesin den bu işler ile uğraşanlar böyle bir jargonu benimsemiş ve bu Latin/Arap kelimeler İngilizce de yer bulmuştur. Ve biz sırf Farsça kim anlıyor yahu diyerek bu kelimeleri kuşa çevirirsek, asıl o zaman gülünç duruma düşmez miyiz? Bakın elin Amerikalısı kendi zeka seviyesi şaibeli vatandaşları için sokak ağzıyla mı kural kitaplarını hazırlayıp isim veriyor. Hayır! Eminim ki ABD vatandaşı olan anadan İngilizce konuşan bir Anglo-sakson o kitaplar için sözlük kullanıyordur.

Zaten bu büyü işinin jargonunun ağdalı bir dil olması ve rol yapan büyücülerinde böyle ağdalı bir dil kullanmaları taraftarıyım. Fighter ağzı kullanılmamalı… Efendiler rol yapma oyununu alman kaleye çevirecek isek o kadar dünyalar, karakterler, arka planlar yaratmanın ne manası var? Gel Hakkı, Hüseyin, gel Ayşe deriz gideriz, sınıfını sorduğumuz dada necromancer yerine veya Farsçısı yerine ben ölücüyüm der, ikadar veya vukudar için ise yaratıcı pyromancer için ise ateşciyim abi deriz gideriz. Tabi bu tarz oyunları yermiyorum hatta iyi oynan dımı çokta iyi olabiliyorlar ama…

İngiliz Latince kullanıyor diye bizde aynını kulacağız diye bir şey yok tur bu İngiliz cenin ne kadar kısır bir dil olduğunun göstergesidir. Eğer Aranız da Türkü, Türkiye yi, Türkçe yi ve onların geleceğini düşünen varsa bu konulara da önem versin. Burada dilin önemi konusunda ahkam vermek niyetin de değilim zaten yeride burası değil ama Asırlar önce sırf bu zihniyet yüzünden dilimize Farsça/Arapça kelimelerin işgaline uğramış ve bir çok kelimemiz unutulmuştur. VE bu yüzden de biz neden Farsça yazzzzzzzzmışşşşşşlar diye cıyaklamadan önce bunuda düşünmemiz gerekiyor çünkü aynı mantık hiç değişmedi ve Kaşkarlı mahmuta o eserini yapmaya ilham verdi onun sayesinde biz beklide biraz öz Türkçe konuşa biliyoruz ve ben naçizane dilimin döndüğü kadar yazabildiğim bu aciz metni o asıl Türk ün anısına adıyorum.

[Solgunadalet]

Ha unutmadan son nokta olarak: biri Bana Ranger ın Türkçe karşılığını vere bilir mi, veremez siniz çünkü o iş basitçe kolculuk, jandarmacılık vb kavramlardan daha fazladır ve burada yazacağınız bir çok kelimeyi de daha şimdiden tahminlerime dayanarak eliyorum. Zamanında ben de yazdığım bir hikaye için Türkçe sini aramıştım ama kolcu-korucu isimlerini içi ban çok boş geldiklerinde bende ranger olarak yazma kararı vermiştim. Az önce dediğim gibi sizinle aynı fikirde olup karşılığı olmayan kelimelerin ve özel isimlerin aynen korunması veya Türkçeleştirilmesi gerektiğini savunmuştum ama siz çevirenin çevirdiği kelimeyi beğenmeyip onunla da dalga geçtiniz. Efendiler kitap Türkçe ye çevriliyor ve amaç İngilizce bilmeyenlere yönelik bir çalışma hatta beklinde türe yabancı olanlar için eee ranger diye yazıp Vandalizm mi yapsaydı? Dediğim gibi rangerin Türkçe çevirileri bana çok yavan geliyor ve aynen yazılmalı ve alta dip not düşülmesi taraftarıyım ama Ranger diye değil.

Bu arada Fighter ne diye çeviriyorsunuz Savaşçı mı? Doğrusu dövüşçü olmayacak mı? Veya Bard lar. Bard denilen kişiler Celtlerin Romalılara yenilmesinden sonra Romalıların Celtliği ortadan kaldırmak ve onları Romalılaştırmak istemesisin sonucu olarak Celt efsanesini ve birçok bilgiyi bilen ve aktaran ve Kabilleri yöneten asıl kışiler olan Druidleri ortadan kaldırması ve Bard lık değiğimiz aslında Druidin sadece masal anlatan formunu oluşturmaları ile ortaya çıkmıştır. Tabi gönümüz fantezi edebiyatı yazarları bardları daha çok ozan olarak kullandığı için ve onların dilinde öyle kaldığı için bu onlara gaip gelmiyor ama bana ozan demek garip geliyor çünkü bizdeki ozanlar bardın her iki tanımına da kafamda oturmuyor… Nasıl druide şaman demiyorsak, diyemiyorsak Bard da bard kalmaılydı… Bence çeviri rezaleti adı altında bunlara değinilmeliydi, Böceayı ya değil.

Maddem onlarca kişi yapılan çevirilere kusur buluyor, diyorum ki bir konu açılsın ve orda CİDİ bir şekilde kural kitaplarında yazılan birçok maddeye Türkçe karşılık arayalım, ve isteyende, mesela ben, onları yazılarımızda veya oyunlarımız da kullanalım ve beklide bundan sonraki kitap çevirilerinde bunların kullanılmasını bile sağlıya biliriz.

Bu uzun yazıyı sonuna kadar atlamadan okuma yüksek gönüllülüğünü sarf etmiş olan herkese en içten dileklerimle….
Zarlarınız hep 20/20 gelsin.

[Venator]

Kimsenin çeviri yapmasına, niyetine, isteğine karşı değil kimse. Ama çeviri yaplacaksa çok daha düzgün yazılabilir. Druid kelimesinin aslında gayet de türkçesi "drud"ken, oyuncunun el kitabındaki bir sürü silah türkçe değilken ( ki biz türkler olarak tarih boyunca savaşmışız, her türlü silahı kullanmışız onların mı ismi yok allah aşkına, mesela teber halberd yerine. ) araziye farazi gibi kelimelerin ortaya çıkması; sizi bilmiyorum ama bu çevirmenlerin daha çok kelimelere karşılık bulamayınca direk arapça/farsça kaynaklara yönlendiğini düşündürüyor biraz araştırmak yerine. Bunu eleştiriyor herkes zaten.

Ranger direk olarak kolcudur, fantastik bir terim değildir elf gibi; ismi de ormanların kolculuğunu yapan askerlerden/gönüllülerden gelir. Ranger'ın esas anlamı ok atan fantastik edebiyattaki bildiğimiz arkadaşlar değildir, düzeni ve güvenliği sağlamak amacıyla park/orman gibi yerlerde çalışan askerlerdir. Ötesinde de bir anlamı yoktur. Türkçe de de kolcu aynen bu anlama geldiğinden; o yüzden ranger=kolcu çevirisi çok doğrudur mesela.

Yüzüklerin efendisinde displacer beast gibi abuk isimli yaratıklar olmayabilir; ama herkes demek istediğim noktayı kaçırmış galiba. Arkadaşlar, iyi bir çeviri kelimeleri düzgün çevirmek değildir. Yazılan bir eserin anlamını kaybetmeden, ya da çok azını kaybederek, başka bir dile çevrilmesidir. Ben bu serinin 2 kitabını ingilizce 1 kitabını türkçe okuyup da anlam kaybına yaşamamışsam bu başarılı bir çeviridir. Ama dragonlance kitaplarında böyle bir kaygım varsa, bu başarısız bir çeviridir. Arkabahçe sadece birkaç kelimeyi çeviremese ya da tam anlamını aktaramasa anlayacağım ama işte o noktada değil durum. İnsanlar iki kitap boyunca okuyup böcayı nedir diye anca burdan okuyup öğreniyorlarsa sizce de bi sorun yok mudur?

Tek demek istediğim şu: adam gibi çeviriler olmuyor mu? Oluyor. O zaman biraz daha insanların araştırması, üstünde durması gerek. "Biz farsçadan üç kelime aldık löp diye yerine koyduk bakın jargon yaptık ehe" düşüncesiyle bir yere gidelebileceğini sanmıyorum, en fazla daha çok farsça kelime alırız.

[Solgunadalet]

Dediğin doğru katılıyorum. bazı şeylerin çevirisin özensiz yapıldığının bazılarının da gereksiz olduğunu bende söyledim.

Aslında kitaptaki en saçma çeviri savaşçı olmuş...

Ama bence o çevrilerinin çoğunu o şekilde olması gerekli Amerikalılarda zaten o şekilde yazıyorlar, onlarda güncel İngilizce’yle yazmıyorlar ki. Bizde onları aynı şekilde ağdalı bir şekilde çevirmeliydik ve bunun içinde üzülerek Arapça ve Farsça dan başka kelime dilimizde yok. Bizim yüksek Türkçe’miz bunlardan oluşuyor ve yukarda nedenini de söyledim. Bu yüzden onları o şekilde çevrilmesi ama diğer çevirilerinde aynı ciddiyetle yapılması gerekirdi haklısınız.

Arkabahçe nin saçma sapan politikaları sonucu 20 milyona çeviri sata bilmeleri gibi meydanı boş bulması sonucu çıkardıkları haftalık DL kitaplarındaki yapılan hatalar ile böceayı çevirisindeki saçamlıkları bir kefeye koymak mantıksız.

Adamlar kelime yaratsın diyorsun işte yaratıyorlar onu da beğenmiyorsun Farsça da değil üsteli. Bakın kitap çevirilerinde çeviri kişinin anladığı ve yazım üslubuna göre değişir. Sizin İngilizce düzeyiniz ile anladığınız bir yazı ve kafanız da oluşan fikirler ve yapacağınız çeviri başka birinin yapacağı okuma ve çeviri ile doğal olarak farklı olacaktır ve olması gerekende budur. Notre dome nın kamburunu almak için kitapçıya gitmiştim ve orda iki çevir vardı uzun süre düşündükten sonra hiç duymadığım bir kitap evinin kini aldım, öbürü daha tanıdık gelmişti halbuki. Okudum ve hayran kaldım çeviri süperdi ve bir çok kişi bu fikirdeydi ve daha sonra diğer çeviriye göz atınca bunun tamamen farklı bir kitap olduğunu fark ettim. Şimdi burada diğer çeviri bana kötü geldi ama bu çevirenin hatası değil kitabı o şekilde anlamıştı. Arka bahçenin çevirdiği serilerde ben okuduğum kadarı ile böyle bir hataya rastlamadım veya fark etmedim. Zaten böyle bir hata yoksa diğer söylediğimiz sözler sadece bağcıyı dövmektir. Utmayın çeviri yapmak yeniden yazmaktan daha zordur ve bunu yapmak için insanın çok donanımlı olması gerekmektedir.

Yani özetle böceayı olmuş olmamış ne gibi bir anlam kayması olacak neyi anlamaya can. İngilizce biliyorsan zaten bugbear dan hatırlaman gerekir en çok ha ilahi dersin geçersin fazla abartmamak lazım.

Ranger için kolcu olmaz. Hem niye kolcu ranger lık bir nevi koruculuk turda yani koru olan. Ben bu ikisini bir arda bulunduran bir kelime bilmiyorum Türkçe de zaten olamaz . Anlamı yabanda dolaşan, ve asayişi sağlayan kişi olduğu kabaca doğru ama ingilterede ve amerikada bu işin yapıldığı yerler ile onlara verilen isim bence kolcuya oturmuyor ha oldu olacak jandarma diyelim bak ne güzel tam güncel Türkçe herkes anlar üstelik olur mu olmaz.
Bard a ozan demek Fighter asavaşcı demek kadar saçmadır. İşte bunlar çeviri hatası ve anlam kaymasıdır. Yeni başlayan kişini kafasında benim gibi bir bard imajı değil sazı elinde bir ozan aşık Veysel gibi bir şey oluşturmak sakıncalıdır. Ben böce ayı çevirisini bu kefeye koyamıyorum.

Çitti bir jargon olmalı ve bu sokak argosu veya üç kelimelik Türkçe bilgisi ile olmamalı. Undead yaşayan ölü demek basitliktir.

O yüzden bence bir konu açıp şunları Türkçeleştirmek hakkında konuşmalıyız yoksa başkasını hatsını yermek hem de ortaya bir şey koymadan çok basitçe bir iştir.

[fohat]

Marveloth bak canım kardesım wizard yapıcagı buyuyu okur ezberler atar ve bundan dolayı buyu kullanıcısıdır.Ama sorcerer buyucudur cunku kanından gelen bı ozellıgı vardır.Birisi buyu kullanıcısı bırısı büyücü anlayabıldınmı aralarındakı farkı,eger anlamadıysan detaylı olarak anlatıyım bı gun bulusalım ıstnbuldaysan

[Azure_Knight]

haberin kendisi ve ön okuma için adres


laika sonun da olaya el atmış sevindim bakalım devamı gelicek mi ne zamandır hasretiz doğru dürüst yeni bir dl kitabına