Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi ve Padişahları

[Mboma]

A. XIV. Yüzyıl Başında Yakındoğu ve Avrupa

1- YAKINDOĞU
Yakındoğu Anadolu,İran,Mezopotamya ,Filistin,Arabistan ve Mısır'ı kapsayan bölgedir.

Bölgede yer alan başlıca devletler,İlhanlılar-Altınordu-Memlukler-Bizans'tır.


İlhanlılar ( 1256-1336) :

Hülagu han tarafından kurulmuş,İran,Irak,Azerbaycan'a egemen olmuştur.

Hülagu döneminde Anadolu Moğol hakimiyetine girmiş ve bağımlı olmuştur.Suriye ve Filistini alan ilhanlılar Mısır'adoğru yürürken Ayn-ı Calud savaşında ve Elbistan savaşlarında Memlukler tarafından yenilgiye uğratılmıştır.

Gazan Mahmut Han zamanında islamiyeti kabul etmişlerdir.

Memluk ve Altınorda devletleriyle mücadeleleri devleti zayıflatmıştır.



Altınorda Devleti ( 1241-1502) :

Batu Han tarafından kuruldu.

İslamiyet Berke han zamanında yayılmış,Özbek Han zamanında resmiyet kazanmıştır.

Timurla yapılan mücadele kaybedilmiştir.

Altınorda devletinin Timur'a yenilerek zayıflaması Rusların işine yaramış,Ruslar giderek güçlenerek topraklarını genişletmeye başlamışlardır.



Memlukler (1250-1517) :

Aybek tarafından tarafından Mısır'da kuruldu.

Baybars zamanında Mustansır Mısır da Halife ilan edilmiştir.

*Amaç bütün islam dünyasını Memlukler etrafında toplamaktır. (Siyasal)

Memlukler, Moğollar ve Haçlılarla mücadele etmişlerdir.

Osmanlılar tarafından yıkıldılar.

* XIV.yy.başlarında Yakındoğu'nun en güçlü devletiydiler.



Bizans (395-1453) :

XIV.yy.başlarında topraklarının büyük bölümünü kaybetmiş durumdaydı.

İmparatorluğun ticari gelirleri Venedik ve Ceneviz'in eline geçmiş,

Ordu ve donanma gücü zayıflamış,

Anadolu ve Balkanlarda yerel vali niteliğindeki komutanlar (Tekfur) merkezi gücü dinlemiyorlardı.





Anadolu : XVI.yy.başlarında Anadolu'da şu devletler bulunmaktaydı;

İlhanlılar : Orta ve Doğu Anadolu'da

Anadolu Selçuklu Devleti : Moğollara bağımlı

Trabzon Rum İmparatorluğu : Doğu Karadeniz

Bizans İmp. : Batı'da (Kocaeli yarımadası,Güney Marmara kıyıları,batı Anadolu'da bazı şehirler)

1243 Kösedağ Savaşından sonra ( İlhanlı-Anadolu Selçuklu Dev.arasında) özellikle uç bölgelerde Anadolu Selçuklu beylikleri kurulmuştu.



* Anadolu siyasi yönden parçalanmıştı.


2- AVRUPA

XIV.yy.başlarında Balkanlarda siyasal birlik yoktu.

Sırp,Macar,Bulgar krallıkları, Arnavut,Bosna,Hersek,Boğdan,Eflak ve Erdel beylikleri bulunmaktaydı.

* Devletler içinde en güçlü olanı Sırp Krallığıydı.

* Venedik ve Macarlar Katolikti. Ortodoks olan diğer Balkan Milletlerinin üzerinde baskıda bulunuyorlardı.

Balkanlarda siyasi birlik olmadığı gibi sosyal ve dinsel (Mezhepsel) birlikte bulunmamaktaydı.





--------------------------------------------------------------------------------



OSMANLI DEVLETİ (1299-1922)

Genel Özellikleri :

Türkiye Tarihinin

4.dönemini oluşturan,

en uzun ömürlü,

en geniş sınırlara ulaşan,

kültür ve uygarlık alanında en fazla gelişmeyi gösteren,

XV.ve XVI.yy.da dünya'nın en güçlü imparatorluğu haline gelen devletidir.


Gücün tek elde toplandığı Merkezi otoriteye sahip devlettir.

İslamiyeti korumayı ve yaymayı hedeflemiştir.

Anadolu Selçuklu Devleti'nin mirasını devralmıştır. Anadolu siyasi birliğini kurma amacı taşımıştır.





Devletin Kuruluşu :
Osmanlıların Anadolu ya kesin olarak ne zaman geldikleri bilinmemekle birlikte Malazgirt savaşından sonra bir müddet Artukoğullarıy’la birlikte olmuşlar daha sonra Ankara nın batısında Karacadağ tarafına yerleşmişler, en son Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmişler ve devleti bu bölgede kurmuşlardır.


* Osmanlılar Oğuzların, Bozok Kolunun,Günhan Soyunun, Kayı boyundandır.

Osmanlı Beyliğinin Büyüme Nedenleri :
1- Coğrafi Konumu :

Uç beylik olması, zayıf Bizans'a sınır komşusu olması

Bölgenin ulaşım ve ticaret yolları üzerinde bulunması

Bölgenin tarım ve hayvancılığa elverişli olması

Bölgenin Moğol baskısından uzakta bulunması



2- Anadolu’nun genel siyasi durumu ( Siyasal birlikten yoksun)
3- Balkanların durumu ( Dağınık ve güçsüz )
4- Ahi ' ler in desteği
5- Anadolu'da diğer beyliklere karşı izlenen politika
6- Hristiyanlar’a karşı yapılan gaza savaşları
7- Türkmen beylerinin Osmanlılara katılması
8- Merkezi Devlet Sistemi
9- Yerleştirme ( İskan ) Politikası ( Türkmen göçebelerini Trakya ve Balkanlara sistemli yerleştirerek kalıcı oldular)
10- Yönetim anlayışı.





--------------------------------------------------------------------------------



OSMAN BEY DÖNEMİ ( 1288-1324 )


KATKILARI :

Hanedanı Kurmak

Basit aşiret yapısından beyliğe geçişi sağlamak

Beyliğini Bizans aleyhine genişleme politikasına yöneltmek

Ahi teşkilatının

[Mboma]

Yükselme Dönemi
FATİH DÖNEMİ ( II.MEHMET )
( 1451-1481)

Dönemin Özellikleri :

Devletten İmparatorluğa geçişi sağladı.

Kuruluştan Yükselme'ye geçişi sağladı.

Güçlü bir donanma oluşturuldu.

Karadeniz egemenliğini sağladı.

İpek yolu denetimi Osmanlılara geçti.

Anadolu birliğini gerçekleştirmede önemli başarılar sağlandı.

Rumelihisarı,Topkapı Sarayı,Kapalı Çarşı 'yı yaptırdı.

İlk altın para'yı bastırdı.

Osmanlı Örfi Hukuk kurallarını Yazıya geçirdi."Kanunname-i Ali Osman "

* Osmanlılar'da ilk yazılı kanunname düzenleyicisi

Devlet Hükümdar'a aittir ilkesini getirdi.Padişaha Devletin geleceği için kardeşlerini öldürme hakkını verdi.

Merkeziyetçi yapı sağlandı

Divan'a Vezirler başkanlık etmeye başladı.

Ortodoks Halkın koruyuculuğu üstlenildi.( Katolik-Ortodoks birleşmesini engellemek amacıyla

İstanbul Üniversitesinin temeli olan Sahn-ı Seman ( Fatih ) Medresesi açıldı.

Yönetimden Türk Sülaleler uzaklaştırılarak,yerlerine kul kökenli devşirme devlet adamları getirildi.

Saray'da devlet adamı yetiştirmek amacıyla " Enderun" adlı okul açıldı.


İstanbul'un Fethi :
Nedenleri :
1- Siyasi Nedenler :



Anadolu ve Rumeliye yayılan devletin ortasında Bizans'ın bulunması güvenliği engelliyor
ve zorluk çıkarıyordu.( İmparatorluğu birleştirmenin en önemli noktası İstanbul'du)

Bizans Osmanlı devletinin içişlerine karışmaya çalışıyordu.

Osmanlılara karşı Haçlı seferlerinin oluşmasını sağlıyordu.

( Hristiyan Avrupa'nın doğudaki son kalesi görünümündeydi)

Başkenti İstanbul olan bir Dünya İmparatorluğu kurma düşüncesi.




2- Ekonomik Nedenler :

Karadeniz ticaret yolu, dolayısıyla İpek yolu'na egemen olmak.



3- Dini Nedenler :

Hz.Muhammed'in İstanbul'u fethedecek asker için söylediği sözler

Cihat yapma arzusu.



Yapılan Hazırlıklar :


Boğaz'da Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumelihisarı'nı yaptırarak , Karadeniz'den gelebilecek yardımları önledi.

Avrupa'dan gelebilecek yardımları engellemek için Balkanlar'da askeri güç oluşturdu.

Mora 'yı kontrol altına aldı.

Büyük toplar, aşırtma gülle atabilen toplar döktürdü.Tekerlekli kuleler yaptırdı.

400 parçalık güçlü bir Donanma oluşturdu.

Kuşatma sırasında karadan Haliç'e 72 parçalık bir donanma indirerek, zayıf olan Haliç kenarı surları yıprattı.

İstanbul'un Fethine toplum psikolojik olarak hazırlandı.



6 Nisan'da başlayan kuşatma 29 Mayıs'ta İstanbul'un alınmasıyla son buldu.


Fethin Türk Tarihindeki Önemi :


Anadolu ve Rumeli toprakları kesintisiz olarak birleştirildi.

Böylece Osmanlılar tam İmparatorluk konumuna ulaştılar.

Kuruluş dönemi biterek Yükseliş dönemi başladı.

İstanbul Osmanlı Devletinin değişmez başkenti oldu.

Boğazların alınmasıyla, Karadeniz ticaret yolu egemenliği Osmanlılara geçti.

Osmanlılar 'ın İslam dünyasındaki önemleri arttı.



Fethin Dünya Tarihindeki Önemi :


Ortaçağın sonu, Yakınçağ'ın başlangıcı.

Bin yıllık Bizans İmparatorluğu sona erdi.

Osmanlılar Ortodoksların hem egemeni hem koruyucusu oldular.

Kale ve Sur'ların büyük toplarla yıkılabileceği görüldü.Dolayısıyla Ortaçağ Avrupa rejimi Derebeylikler yıkılarak

yerine güçlü krallıklar kurulmaya başlandı.

İpek yolu egemenliğinin Osmanlılara geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar.

İstanbul'un fethiyle İtalya'ya göç eden Bizans Bilim adamları Yaptıkları çalışmalarla

Rönesans'ın başlamasına katkıda bulundular. (Özellikle Antik dönemi tanıtarak)

Rumeli ve Balkanlar'da Fetihler :

Belgrat hariç tüm Sırbistan ( 1459 )

Mora Despotluklarının ortadan kaldırılması ( 1460 )

Eflak ve Boğdan'ın Osmanlılara bağlanması ( 1462-1476 )

Bosna ve Hersek'in Fethi ( 1462-1464 )

Venedik Savaşı ve Arnavutluk'un Fethi ( 1463-1479 ) ( Osmanlıların Karadeniz ve Ege'de egemen olmaları


Venedik ve Ceneviz 'in doğu ticaretine önemli bir darbe indirdiği için başlayan savaşların sonunda Arnavutluk alınmış

ancak Osmanlılar Venedik'e birtakım imtiyazlar vermek zorunda kalmışlardır.)
Not : Fetihlerle Balkanlar'da ulaşılan doğal sınır Tuna Nehridir.



Anadolu'da Fetihler :

Amasra'nın alınması ( 1459 ) ( Cenevizlilerden)

Candaroğulları (İsfendiyaroğulları) beyliğine son verilerek Sinop alındı.( 1460 )

Trabzon Rum İmparatorluğuna son verilerek Trabzon'un alınması ( 1461)

Karamanoğullarından Konya ve Karaman'ın alınması. ( 1466 )

Otlukbeli Savaşı ( 1473 ) ( Osm.-Akkoyunlular ) : Uzun Hasan'ın Anadolu Türk Birliğini bozma çalışmaları,


Karamanoğullarını koruma altına alması,Osmanlılara karşı Venediklilerle işbirliği yapması savaşın sebepleri.

Uzun Hasan yenilgiye uğratılarak Akkoyunlular'a son verildi.

*Doğu sınırları güvenceye alındı.

*Karaman