Troll Zararlısı

[Sly-One]

Selam,

Denk geldim çok sevindim paylaşma ihtiyacı hissettim.
Lütfen emeğe saygı, c/p de bir forum sanatıdır.

[large]Viva la Tırôl.[/large]

Vikipedi'den alıntıdır ama tüm internet ortamına bağdaştırılabilir :


Troll zararlısı,
Vikipedi'ye katkı sağlayan kullanıcıların, yöneticilerin, program geliştiricilerin, Vikipedi'yi kullanmasını 'kasten ve maksatlı' olarak engellemeye çalışan kullanıcı olarak tanımlanabilir. Troll zararlılığı İnternet'teki sosyal ortamlardaki iç hukukun ihlalidir.

Troll zararlılığının vandalizm ile aynı olması gerekmez. (Ama troll zararlıları vandalizm de gösterebilir.) Bir vandal bir sayfayı boşaltabilir, gelişigüzel kullanıcıları rahatsız edebilir ya da kişisel fikirlerini uygunsuz biçimlerde belirtebilir. Ama troll zararlısı kasıtlı olarak karşısındaki kişinin ya da toplumun insan doğasından kaynaklanan zayıf noktalarını istismar edip, keyfini kaçırmaya çalışır.

Yıkıcı eylemler yapan ama troll zararlısı olmayan kullanıcılar olabilir. Sayfaları geriye çevirme savaşı verenler, taraflı yazı eklemekte ısrar edenler, kaba kullanıcılar, Vikipedi yapısına ve işleyişine itiraz edenler troll zararlısı olmak ya da olmamak arasındaki gri bölgede olsalar da, troll zararlısı sayılmazlar. Ama elbette ki bir troll zararlısı bu tür aktivitelerde de bulunabilir.

Troll zararlısının kesin bir tanımını yapmak kolay değildir. Troll zararlısı, doğası gereği daima yapılan tanımdan sıyrılıp zarar verecek yeni bir yol bulur. Burada bahsedilenler, troll zararlısının amacını ve ne gibi eylemler yaptığını gösteren genel bir resimdir. Vikipedi'ye zarar veren kişinin troll zararlısı olduğunu belirlemek güçtür. Bu sebeple troll zararlılarına karşı bir uygulama belirlenmemiştir.

Yöneticiler troll zararlılığı yapanları engelleme hakkına sahip değildir, ama örneğin İngilizce Wikipedia'da bazı kullanıcılar başka sebeplerin de eklenmesi ile, engellenip öyle bırakılmışlardır.

Troll zararlılığı eylemine yönelik kural basitçe şöyledir: Yapma!

Kötü niyet

Troll zararlılığı, Vikipedi'deki çalışmaları sabote etmek için kasten girişimde bulunulmasıdır. Bilgisizlik, karşıt görüşe sahip olma, sert bir tarzda taraflı yazı yazmaya çalışma gibi eylemler kendi başlarına troll zararlılığı sayılmazlar. Yanlış yönlendirilmiş oylamalar, adaylıklar ya da kural değişiklikleri de tek başlarına troll zararlılığı olarak adlandırılamaz. Bu eylemler kötü niyet doğrultusunda yapıldığında troll zararlılığı olarak adlandırılır. Birine troll zararlısı demek, başkasının kişisel amacını yargılamak demektir. Bu tür bir amacı kesin olarak tespit edebilecek keskin çizgiler olmadığı için, birine troll zararlısı etiketi yapıştırmadan önce iyi düşünmek gerekir.

Birine troll zararlısı yakıştırması yapmadan önce, öyle olmadığını varsaymaya çalışın. Hatalarını kibarca ve mantıklı bir biçimde anlatın. Kuralları gösterin. Biçim kılavuzunu gösterin. İlgili eski tartışmaları gösterin. Eğer buna karşılık tam bir uyumsuzluk ve dinleme konusunda isteksizlik gösterme eylemi devam eder ve tartışmada yumuşak davranmaya yanaşmaz ise, işte o zaman troll zararlısı olduğunu düşünebilirsiniz. Bu durumda dahi sessiz kalın ve diğer kullanıcıların yorumlarını bekleyin. Yanlış anlaşılmış bir kullanıcıyı kaybetmektense, kendisinin troll zararlısı olduğu kesinlik kazanıncaya kadar beklemek daha iyidir. 'Yeni kullanıcıları ısırmayın' prensibini de aklınızdan çıkarmayın.

Troll çeşitleri

Aşağıdaki eylemler Troll zararlılarının sıklıkla başvurduğu yöntemlerdir. Ama bunları yapan herkese 'troll zararlısı' demek doğru değildir.

Değişiklik savaşları

Bu tür troll zararlısı tartışmalı olacak şekilde kasıtlı olarak kışkırtıcı yazı ekler ve bir çeşit savaş başlatır. Bu genelde, Vikipedi'de azınlıkta ya da tartışmalı sayılabilecek görüşte olan ve bu görüşünün Vikipedi'de yeteri kadar yer bulamadığını düşünen kişilerce yapılır. Fakat troll zararlısı görüş birliği ya da uzlaşma aramayıp, ısrarla istediğini yapmaya çalışır.

Her değişiklik savaşı yapan troll zararlısı tartışmalı başlıkları seçmeyebilir. Troll zararlısını tanımlamak için yazının içeriğinden ziyade şunları görmek lazım: Değişikliği nasıl bir tavırla tartışıyor? Gösterilen ispatları ve kaynakları değerlendirmeyi reddediyor mu? Uzlaşmayı veya görüş birliğini reddediyor mu?

Yazdıkları şeye hararetle inanan kişiler bazen troll zararlısı gibi davranabilirler. Uzlaşmayı reddedenlerin hepsi troll olmayabilir.

Uygun olmayan içerik yüklemek

Bazı maddeler ve yüklenen bazı resimler Vikipedi'nin okuyucularını rahatsız etmek amaçlıdır. Çok bariz durumlarda bu vandalizm olarak değerlendirilir. Ama içeriği ansiklopediye çok açık olarak uymadığı halde, ısrarla ansiklopedik olduğu savunuluyorsa bu Troll zararlığına girebilir.

Yöntemleri kötüye kullanma

Yöntemleri kasıtlı olarak kötüye kullanma Troll zararlılarının en sevdiği oyunlardandır. Örnek olarak, ansiklopedik olduğu bariz olan maddeleri silinmeye aday göstermek, yönetici olma kriterlerine daha sahip olmayan kullanıcıları yöneticiliğe aday göstermek, biçem el kitabında yapmayın denildiği halde "düzeltiyorum" adı altında o eylemi yapmak, vb. Bazen size göre bariz olan, diğerleri için bariz olmayabilir ve bu durumda ortaya çıkabilecek karışıklıklar Troll zararlıların ekmeğine yağ sürer ve bu Vikipedi'ye büyük zarar verir. Dikkatli olun.

Bazen kurallara uymayan bir davranış, kuralı bilmemekten kaynaklanabilir. Kullanıcıya kuralı gösterip davranışlarını izlemeye alınız. Kişi kurala uyarsa ya da kuralın değişmesi için uygun yöntemleri kullanmaya başlarsa, büyük ihtimalle Troll zararlısı değildir. Ama eğer kural yanlıştır deyip, kuralı düzeltme çabasına girmeden, kuralı yok sayarsa, büyük ihtimalle Troll zararlısıdır. Bazı ilkeler siyah-beyaz gibi kesinlik içermeyebilir ve yeni kullanıcıların anlaması uzun sürebilir. Bu gibi durumlarda bu tür kullanıcıları Köy çeşmesine ya da Vikipedi IRC kanalına yönlendirerek diğer Vikipedistlerin de yardımcı olması sağlanmalıdır.

Kafa ütüleme

Troll zararlılarının kullandığı başka bir yöntem de, cevapları kolayca bulunabilecek ya da belli olan sorular sormaktır. Eğer bir kullanıcı aptalca sorular soruyorsa, cevabını kendisinin bulabileceği sayfalara yönlendirin. Israrcı davranırlarsa kibarca meşgul olduğunuzu ve yardım edemeyeceğinizi belirtin. Eğer cevap verdiğiniz halde hala devam ederse ya da yardım etmiyorsunuz diye şikayetler etmeye başlarsa büyük ihtimalle Troll zararlısıdır. Bazıları tembel veya kafası karışmış da olabilirler. Vikipedi bilginin paylaşılması amaçlı bir yerdir. Gerçekten yardım isteyenlere kapılarınız her zaman açık olsun.

Yersiz eleştirme

Bazı Troll zararlıları projeyi, ilkeleri, kullanıcıları, yöneticileri ya da amaçları eleştirirler. Genellikle bu eleştiriler çeşitli suçlama kampanyaları ile birlikte yapılırlar. Suçlama çıkış noktaları taraflı suçlaması, kişiyi kötüleme şeklindedir. Elbetteki eleştiri ve tartışma uygun zeminde ve şekilde yapıldığında kabul edilebilir, fakat çeşitli sayfalara yayarak eleştiri veya suçlama yapmak kötü niyetli bir yaklaşımdır. (Bu hareketi anlatan İngilizce MeatBall:ForestFire sayfasına bakabilirsiniz.) Eleştiriler iyi niyetli yapıldığında, geliştirmeye yönelik çok yararlar sağlanabilecekken, kötü niyetli yapıldığında problem çıkar.

Yaratıcı trollük

Yaratıcı trollük, bölücülüktür ve bölücülüğün en yaygın hallerinden biri bir sorunun çözümü için kurallara tamamen zıt yeni yollar bulmaktır. Trollük tanımını ne kadar geniş tutarsanız tutun, bu onlar için sorun olmayacaktır, işine kendini adamış bir troll henüz düşünülmemiş bir şey mutlaka bulacaktır.

Bu, zaman içinde tüm kategorilerde farkedilen bir şeydir. Eğer bir kullanıcı sürekli olarak, nezaket, uzlaşma, arabuluculuk veya başka herhangi bir şey olmadan, bölücülük yapan kişi (tartışma yaratan, ortalık karıştıran) oluyorsa, bu trollüktür. Bir kullanıcı, bir tür uyuşmazlık durumunda, aslında kuralın gerçek anlamını büyük oranda bozarak, bir kural üzerinde harfi harfine ısrar ediyorsa, bu genelde trollük belirtisidir.

Böyle belirsiz durumlarda, yine de, troll olup olmadığı ortaya çıkmamış biri hakkında trollük yaptığını düşünülse bile, iyi niyet farzetmeyi denemek ve uzlaşmaya çalışmak her şeyden çok daha önemlidir. Yaratıcı trollük ile karşılaşıldığında, yapılacak en iyi başlangıç, bu sayfaya gelinmesi ve trollük tipleri kısmında değişiklik önerisi sunulmasıdır. Eğer kullanıcılar bunun trollük olduğunu kabul ederse, daha sonra kullanıcı bu durumla beraber anlaşmazlığı tekrar değerlendirebilir. Bu sayfaya özel eklemeler olmazsa, yine de, hakem kurulu yaratıcı trollük için engellenmiş kullanıcı tiplerinden birer tanesini eklemelidir.

Trolleri beslememek


Lütfen Trolleri beslemeyiniz.

Troller hakkındaki tavsiyelerin yaygın bir tanesi de "Lütfen, Trolleri beslemeyiniz."dir. Deneyimli kullanıcıların birçoğu çevrimiçi iken bile bu tavsiyenin işe yaraması beklenmez, çünkü ne ölçüde olursa olsun bir toplulukta, diğerleri hala trollerle mücadele için etkili metodun sadece bu tavsiye olduğunu göz önünde bulundursa da, birisi trollerin mesajlarına cevap verecektir.

En küçük kıvılcımın büyümesine ve daha kötü duruma gelmesine sebep olmayınız. Eğer davranış saldırı şeklinde artarsa, (vandalizm vs.), bu tip şeylerle mücadele kolaydır.

Değişiklik savaşı trolleri ile başa çıkmak

Tabii ki, bazen troller bir maddenin güvenilirliğinin tehlikeye düşmesine aldırış etmeden değişiklik yapıyor olabilir, bu değişiklik savaşı trollüğü yapma durumudur. Bu durumlarda, Vikipedi'nin hatalı bir şekilde gelişmesine izin vermeyin, fakat daima şu kuralı hatırlayın Vikipedi:Değişiklik savaş halini aldığında sakin kalmak, ve Vikipedi:Uyuşmazlık çözümü işlemi için konuyu üst mercilere götürmekte tereddüt etmeyiniz. Üç geri dönüş kuralını hatırlayın. Eğer birisi, bir maddede trollük yapıyorsa, maddenin önceki haline katkıda bulunmuş diğer kullanıcılardan destek alın. Neticede, troll pes edebilir veya bir uzlaşma, trollerle mücadele için daha dayanıklı olabilir.

Uygunsuz içerikle başa çıkmak

Nette, sohbet odalarında ve diğer çevrimiçi topluluklarda iken, bu konuda mümkün olan en iyi tavsiye trolleri görmezlikten gelmektir, bu Vikipedi’ye içerik yüklendiğinde işe yaramaz. Onu görmezlikten gelseniz bile, veritabanınızda kalır ve Internet üzerinden görülür. Uygunsuz maddeler, hızlı silinmeden Vikipedi:Silinmeye aday maddeler içinde yer almalıdır. Bununla beraber, gerçeklere dayanan her bir müzakere korunmalı ve saklanmalıdır. Hararetli bir silme tartışması, troll ve/veya onun kuklaları ve yandaşları tarafından kışkırtıcı yorumlar ile onların beslenmesini mümkün kılıp, trolün motivasyonunu arttırabilir.

Değişiklikleri gecikmeli geriye alma

Vikipedi'de, ısrarlı yanlışlıklarla baş etmenin etkili bir yollarından biri de, gecikmeli geriye almadır. Böylece, belli bir zaman için (genellikle bir gün veya daha çok) saldırıya izin verilir ve daha sonra geri alınır. Çabuk olarak herhangi bir karşılık verilmemesi trolü tatmin etmez ve hiçbir şey yapılmadığı için ortamdan ayrılır; daha sonra onların katkıları geri alınarak etkisi ortadan kaldırılır. Bu izin verme zamanı, bu tip değişikliklerin örneklenmesi ve diğer Vikipedistlerin dikkatini çekmesini sağlar. Bu da Lütfen Trolleri beslemeyiniz politikasının oldukça önemli bir parçasıdır.

Gecikmeli geriye almada ana problem, sık sık değiştirilen maddelerde, araya girmiş (gecikme zamanında yapılmış) değişikliklerden dolayı zorluk yaşanmasıdır.

Yöntemi kötüye kullanmak ile başa çıkmak

Trollerden farklı olarak maddeleri vandalize edenlerin kötüye kullanım ile sebep olduğu zararın büyük kısmı, dolaylıdır. Genel olarak basit şekilde muhalefet etmeniz ile ortamdan ayrılırlar, bu en iyisidir. Bir çok durumda, birisi daha evvelden açıklama yapmıştır ve siz basitçe katıldığınızı söyleyebilirsiniz. Eğer bir adaylık veya oylama apaçık bir şekilde kötüye gidiyorsa, "üst üste" açıklama yapın; kişisel saldırıda bulunmuş aday, herhangi bir değişiklik yapamaz ; oylama veya adaylık her durumda yanlış olacaktır. Eğer oy sayısı aşırı hale gelmeye başlarsa (ayrı sayfalarda olsalar bile) daha sonra Uyuşmazlık çözüm işlemini kullanmak isteyebilirsiniz, uyuşmazlık çözümü zaman alsa bile. Eğer aday/oy sayısı çok fazlaysa ve eğer bölgede olağanüstü durum engeli yoksa aşırı zarar oluşacaktır. Genelde, hemen prosesi işletin.

Kafa ütüleme ve yersiz eleştiri ile başa çıkma

Konum ve önemine bağlı olarak, en iyi mücadele, görmemezlikten gelme veya değişiklik savaşında uygulanan yolları kullanmaktır. Eğer bu durum, kullanıcı mesaj sayfanızda oluşuyorsa, görmemezlikten gelin, veya gecikmeli geriye alma işlemi yapın (birkaç günde bir). Trolleri beslemeyin.

Yanlış tanımlama

Birisi troll'dur yargısı, kişisel bir yargı olduğundan, hareketleri nedeni ile bir kişinin troll olarak yanlış teşhis edilmesi her zaman mümkündür. Eğer gerçekten samimi bir değişiklik yaptığınızda, trollük yapmakla suçlandığınıza inanıyorsanız, mümkün olan şu çözümleri değerlendirin:

* "Bunu tekrar yapma." Eğer insanlar "X" hareketini yaptığın için sana sen trollsün diyorsa, "X"i yapma.
* İyi niyet varsay. İyimser yaklaşımını koru, sıcak suyun dışında kal. Kötü niyet içindeki hareketi başlatan ilk kişi olmak istemeyin. Genellikle, insanlar gerçekten iyi niyetli, çözüm arzulayan dostça tartışmalar yapmalıdır.
* Uzaklaş. Bir hafta için kendine izin ver, öfkenin yatışmasına izin ver, geri dön ve makul ve sakin olarak meseleyi tekrar ele almayı dene.
* Yorum talebi ve Arabuluculuk talebi gibi uyuşmazlık çözüm metodlarını dikkate al.
* Yeniden uygun dille anlatmayı dene. Genellikle birisi troll olarak suçlanır çünkü görüşlerini düşmanca bir yolla anlatmıştır. Şunu göz önünde tut: Kullanıcı sayfanda açık olarak trollük yapmayı savunur musun? İnsanlara küfür eder misin veya kişisel saldırıda bulunur musun? Sana karşı çıkanları, bir lobi oluşumunda bulunmakla suçlar mısın? Eğer bunları yapmazsan, insanlar muhtemelen sana daha iyi karşılık verecektir.
* Kabul et. Bazen, neyin doğru olduğundan emin olmaman sorun değildir, oylama senin fikrine karşı yönde gidiyor olabilir. Bu hallerde, gitmesine izin ver. Belki, bir gün başka birisi tekrar bu konuyu ortaya atar ve yeni bir tartışma başlayabilir ve o zaman farklı bir hal alabilir.

Eğer, ne kadar mantıklı olmayı deneseniz de, hala trollük suçlamaları yapılıyorsa ve yeni bir kullanıcı hesabı açıp ve yeniden başlarım nasılsa sorun değil diye düşünüyorsanız; Lütfen Vikipedi:Kukla sayfasına bakıp, dikkate alın ve vazgeçin. Varolan isminiz altında, güven duygusunu yeniden inşa etmeniz ve daha sonra da negatif görüntünüzden vazgeçmiş olarak ortaya çıkmanız daha iyidir. Eğer insanların anlayacağı uyumlu bir yol izlerseniz, hoşgörüyü tekrar oluşturma olasılığınız çok muhtemeldir ve aynı hesap ismini kullanmanızda bunun bir parçasıdır.

Saygılar.

[toggie]

troll gordugum zaman bu baslıgı kendisine taktim edicem artık :)

[Taenaron]

Sticky olmayı hakediyor ^^'

[Disappear]

bu garbage'a ve kisisel'e sticky yapilmali bence. hamdolsun troller bizi teget gecti...

[Taenaron]

Bana ayar degildi bu, di'mi ?

[Disappear]

yok ya ne ayari, killanmayin hemen. burda trollleme olayi olmuyoda ondan dedim, hani onun disindada internet bolumuyle de pek bi baglantisi yok.